Psychiatria

Autor: Tom Burns

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Marian Leon Kalinowski
  Tytuł oryginału: Psychiatry. A very short introduction
  Seria/cykl wydawniczy: Szerokie horyzonty
  Wydawnictwo: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
  Data wydania: 2012
  ISBN 978-83-7489-390-9
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 198

Psychiatria jest częścią naszego życia – co czwarta osoba w którymś momencie będzie potrzebowała konsultacji psychiatry. Niniejsza książka to doskonałe wprowadzenie do tej dziedziny. Autor prezentuje jej początki i rozwój na przestrzeni dziejów, najważniejszych przedstawicieli i współczesne dokonania. Omawia też najczęstsze choroby psychiczne i ich przyczyny.
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, http://www.gwp.pl/

Spokojnie, to nie jest podręcznik dedykowany studentom medycyny. Psychiatria Toma Burnsa ma raczej skromniejsze ambicje. Ta niewielkich rozmiarów książeczka, która ukazała się na naszym rynku wydawniczym w ramach serii „Szerokie horyzonty”, zainicjowanej przez Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, nie bez przyczyny opatrzona została w podtytuł Bardzo krótkie wprowadzenie (w oryginalnej wersji). Już pobieżny przegląd tej publikacji pozwala zorientować się, że aspiruje ona raczej do miana mini-przewodnika po psychiatrii, aniżeli specjalistycznej, adresowanej do wąskiego grona odbiorców, stricte naukowej pozycji.

Tom Burns, profesor psychiatrii społecznej na Uniwersytecie Oksfordzkim, w omawianej tu książce odsłania przed czytelnikami tajniki swego zawodu. W przystępny sposób stara się określić, czym jest psychiatria, wskazuje na jej historyczną genezę i przeobrażenia, jakim podlegała aż do czasów współczesnych. Nie zabrakło także – co prawda tylko pobieżnego, ale jednak – przeglądu zaburzeń psychicznych: schizofrenii, zaburzeń maniakalno-depresyjnych, depresji, fobii, nerwic, zaburzeń osobowości. Omówione zostały główne szkoły i metody terapeutyczne (m.in. psychoanaliza, metoda psychodynamiczna, egzystencjalna oraz behawioralna i poznawczo-behawioralna). Autor poświęca także trochę miejsca perspektywom rozwoju psychiatrii, szczególnie w kontekście odkryć, jakich dostarczają nauki o mózgu i badania genetyczne.

To jednak nie wszystko. W Psychiatrii znajduje się sporo fragmentów, które można uznać za interesujące nie tylko z medycznego czy historycznego punktu widzenia. Cieszą na przykład momenty, w których Autor bez skrępowania pisze o problemach nadużyć w psychiatrii. Ważną rolę pełnią również sygnalizowane przez Burnsa trudności natury filozoficznej – jak np. zagadnienie wolnej woli czy spór natura vs. kultura – od rozstrzygnięć których zależy nierzadko praktyka badawcza i terapeutyczna lekarza lub psychologa, pracującego z osobą chorą. Co więcej – Autor zwraca uwagę, iż już samo definiowanie chorób umysłowych stanowi dla psychiatrii nie lada wyzwanie. Gdzie leży granica normy, a gdzie zaczyna się stan zaburzenia? Na ile granice te wyznaczane są wyłącznie względami społecznymi? Burns nawet nie kryje się z tym, iż definicje chorób, jakie stosują psychiatrzy, zależą również od kontekstu społecznego (s. 25). Z kolei względny charakter takich definicji może prowokować pytania o ich wartość, na co w ostatnich kilkudziesięciu latach zwracał uwagę przede wszystkim nurt tak zwanej antypsychiatrii, również omawiany przez Autora na kartach Psychiatrii.

Zwięzła forma, minimum fachowej terminologii i duża – jak na 200 stron – dawka informacji sprawiają, że książka ma szansę przypaść do gustu przede wszystkim tym osobom, które nie dysponują zbyt wielką ilością czasu ani specjalistycznym przygotowaniem, by wertować rozbudowane pozycje medyczne, a mimo to chciałyby przynajmniej w niewielkim stopniu liznąć wiedzy na temat podstaw psychiatrii. Z drugiej jednak strony, przy tego rodzaju publikacjach padają nierzadko pytania o jakość prezentowanych treści. Czy nie będą raziły nadmiernym uproszczeniem? A może Autor potraktuje temat wybiórczo, pomijając istotne zagadnienia, składające się na przedmiot swoich rozważań?

W dobie tak zwanej psychologii popularnej, uprawianej często przez samozwańczych specjalistów od ludzkiej psyche, książka Toma Burnsa może stanowić cenną odskocznię i źródło przydatnych informacji dla niespecjalistów. Z kolei osoby zainteresowane bardziej wyczerpującą formułą zmuszone będą sięgnąć do innych pozycji. W Psychiatrii nie znajdziemy na przykład rozbudowanych partii, dotyczących zagadnień z zakresu etiologii poszczególnych zaburzeń, epidemiologii, przebiegu leczenia czy rokowań. Wbrew pozorom czytelnikowi zaaplikowano tu jednak całkiem pokaźną ilość treści, lecz warunkiem ich pogłębienia jest zapoznanie się z dodatkowymi lekturami. A czy właśnie nie taka jest rola „wprowadzeń”, zwłaszcza tych „bardzo krótkich”?