Autor: Temple Grandin, Debra Moore
-
Tłumaczenie: Agnieszka Liszka-Drążkiewicz
Tytuł oryginalny: Navigating Autism: 9 Mindsets For Helping Kids
Wydawnictwo: Copernicus Center PressData wydania: 2022
ISBN: 9788378866664
-
Wydanie: papierowe
Oprawa: miękka
Liczba stron: 352
Światowej sławy autorka i osoba autystyczna Temple Grandin oraz psycholożka Debra Moore przedstawiają dziewięć sposobów wspierania dzieci i nastolatków w spektrum autyzmu. Temple Grandin dzieli się swoim osobistym doświadczeniem i historiami opowiadanymi przez szukających jej wsparcia rodziców i specjalistów, a Debra Moore wykorzystuje doświadczenie psychologa, pracującego od wielu lat z dziećmi i nastolatkami w spektrum oraz ich opiekunami. I to właśnie do tej grupy skierowany jest „Autyzm. Przewodnik”. Nauczyciele, pedagodzy specjalni, psycholodzy, terapeuci zajęciowi, logopedzi, a przede wszystkim rodzice dzieci i nastolatków w spektrum znajdą w książce wiele przykładów i porad oraz szczegółowo opisane sposoby wsparcia. Listy pytań pomocniczych i krótkie streszczenia porad ułatwiają wprowadzenie tych metod w życie. Żadne dziecko nie może pokonać drogi do dorosłości samotnie. Pedagodzy, rodzice i terapeuci są wzorcami, kibicami i przewodnikami. To dary, które możemy przekazać każdemu dziecku.z opisu wydawcy
Temple Grandin jest doktorem zootechniki oraz profesorem na Colorado State University, a także autorką bestsellerów i konsultantem przemysłu mięsnego do spraw zachowania zwierząt. Jest też osobą z autyzmem i autorem wielu książek poruszających temat spektrum autyzmu: Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów (2016), Myślenie obrazami oraz inne relacje z życia z autyzmem (2006), Byłam dzieckiem autystycznym (1995) i Zrozumieć zwierzęta. Wykorzystywanie tajemnic autyzmu do rozszyfrowania zachowań zwierząt (2011). Dzięki temu otrzymujemy pracę osoby, która sama doświadcza autyzmu, opisuje doświadczenia będące jej udziałem. Debra Moore jest psycholożką i psychoterapeutką, specjalizującą się w zaburzeniach ze spektrum autyzmu, a także autorką wielu artykułów w czasopismach specjalistycznych i współautorką książek z zakresu spektrum autyzmu. Zajmowała się m.in. uzależnieniem od internetu i gier u młodzieży ze spektrum autyzmu. Razem z Temple Grandin napisała dwie książki; poza tytułem omawianym w niniejszej recenzji współpracowały również przy pozycji The Loving Push (2016).
Autyzm. Przewodnik nie jest opowieścią, która wyjaśnia czytelnikowi, czym jest autyzm. Lepszych i gorszych prac, poruszających tę tematykę, jest na rynku wydawniczym sporo. Nowa książka duetu Moore-Grandin skupia się na praktycznych wytycznych, co zrobić, aby osoby z autyzmem mogły w jak najlepszy sposób funkcjonować w społeczeństwie. Praca podzielona jest na 9 rozdziałów-postaw. W pierwszym z nich autorki przypominają, że każde dziecko prezentuje sobą coś więcej niż tylko autyzm. Dowodzą też, że zachowanie dzieci podczas procesu ewaluacji nie jest równorzędne z ich zachowaniem na co dzień; zwracają również uwagę na to, jak popkultura wpłynęła na postrzeganie autyzmu oraz jakie anomalie immunologiczne są połączone z autyzmem. Drugi rozdział dotyczy konieczności postawienia całościowej diagnozy. Trzeba pamiętać, że prawidłowo przeprowadzona diagnoza obejmuje zarówno deficyty dziecka ze spektrum autyzmu, jak i jego mocne strony, co wpływa na lepsze wykorzystanie jego potencjału. Trzeci rozdział dotyczy tego, jak przygotować dziecko do diagnozy, czwarty zaś — zaburzeń i chorób współwystępujących z autyzmem. Ostatni rozdział jest szczególnie istotny, gdyż często zapomina się, że autyzmowi niejednokrotnie towarzyszy wiele innych schorzeń. Część z nich nie kojarzy się w powszechnej świadomości z autyzmem: może to być więc padaczka, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia snu. W kolejnym rozdziale autorki poruszają temat zaburzeń neurorozwojowych współwystępujących z autyzmem, a więc: zaburzeń koncentracji uwagi, ADHD, zaburzeń nastroju oraz lękowych, depresji. Rozdział szósty dotyczy sposobu przygotowania dzieci z autyzmem do samodzielnego życia. Autorki zwracają uwagę na uczenie dzieci umiejętności związanych z higieną, bezpieczeństwem, samodzielnym mieszkaniem, ich zainteresowaniami, wypoczynkiem, transportem, komunikowaniem potrzeb, pieniędzmi, przygotowaniem do pracy.
Praca jest przewodnikiem, który podpowiada, w jaki sposób postępować z dziećmi z autyzmem. Autorki z jednej strony spoglądają na zagadnienie przez pryzmat doświadczonej w pracy psycholożki, z drugiej zaś strony — z perspektywy rodziców dzieci ze spectrum. Książka zawiera wiele cennych porad, które pozwolą lepiej przygotować osoby z autyzmem do (w miarę możliwości, rzecz jasna) samodzielnego życia. Wśród najciekawszych kwestii, poruszonych przez autorki książki, można wymienić rozdział poświęcony chorobom, które współwystępują nierzadko ze spektrum autyzmu, czyli wspomniane wcześniej problemy żołądkowo-jelitowe, zaburzenia snu, doświadczenie bólu, padaczka. Rodzice bowiem często koncentrują się na diagnozie autyzmu, nie zdając sobie sprawy z tego, że należy zwrócić uwagę na inne możliwe schorzenia. Przykładowo: autyzm z reguły nie kojarzy się ze schorzeniami układu pokarmowego, natomiast z książki dowiadujemy się, że takie problemy są zaskakująco powszechne wśród opisywanej grupy. Podobnie jest z kłopotami ze snem. O ile powiązanie autyzmu z ADHD i zaburzeniami lękowymi jest relatywnie łatwe do skojarzenia, to współwystępowanie autyzmu i ADHD jest już większym zaskoczeniem. Rodzice zapominają, że powinni uczyć dzieci z autyzmem samodzielności; stwierdzenie tyleż banalne, co prawdziwe, ponieważ skupienie całej uwagi na diagnozie może doprowadzić do przesadnej nadopiekuńczości. Jednocześnie nie należy zapominać, że higiena i zachowanie schludnego wyglądu dla ludzi z autyzmem może być zwyczajnie nieistotne, co przekłada się na lekceważenie tych kwestii.
Książkę bez wątpienia należy polecić każdemu rodzicowi, którego dzieci należą do spektrum autyzmu: właśnie dlatego, że zawiera wiele praktycznych porad, które mogą pozwolić takim dzieciom wyrosnąć na samodzielne osoby i jak najlepiej realizować się w przyszłości.
