Spiskowcy wyobraźni. Surrealizm

Autor: Agnieszka Taborska

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Seria/cykl wydawniczy: Octavo
  Wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
  Data wydania: 2013 (wyd. II)
  ISBN 9788374531351
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: broszurowa
  Liczba stron: 448

Książka jest pomysłową analizą surrealizmu na przykładzie sztuk plastycznych, kina, fotografii i literatury. Autorka sięga do początków nurtu, a następnie oprowadza nas po całym wieku XX, pokazując, jak surrealistyczne spojrzenie na świat łączy biografie rozmaitych artystów – tytułowych „spiskowców wyobraźni” – a tym samym kształtuje zarówno historię, jak i mitologię jednego z najważniejszych ruchów w sztuce współczesnej. Książka składa się z dwóch części – Tematów i Sylwetek. W Tematach czytelnik znajdzie odpowiedzi na kilka niekonwencjonalnych pytań (co surrealiści myśleli na temat własnej śmierci? czy przedmiot może mieć duszę?); w Sylwetkach zaś pozna kulisy przyjaźni rozmaitych artystów (i artystek) z surrealistyczną muzą.

słowo/obraz terytoria, http://www.terytoria.com.pl/

Spiskowcy wyobraźni. Surrealizm to pierwsza od czasów Światopoglądu surrealizmu Krystyny Janickiej książka, którą można nazwać pełnym kompendium wiedzy na temat nadrealizmu. Janicka skupiła się jedynie na surrealizmie w ujęciu André Bretona i jego grupy, omówiła ich założenia teoretyczne i podstawowe problemy zawarte w kolejnych manifestach i sztandarowych dziełach. Agnieszka Taborska idzie o krok dalej – nie tylko przedstawia podstawowe wątki twórczości nadrealistów i szkicuje historię ruchu, ale także pokazuje wpływ, jaki surrealiści wywarli na otaczającą nas dzisiaj rzeczywistość. Spiskowcy wyobraźni to historia surrealizmu, który nie jest zamknięty w sztywnych ramach czasowych, ale jest kierunkiem stale obecnym w sztuce.

Główne motywy, pojawiające się w dziełach nadrealistów (amour fou, szaleństwo, sen, przedmioty, Paryż) oraz wpływy ruchu na współczesną modę i reklamę autorka omawia w części pierwszej zatytułowanej Tematy. Druga część, Sylwetki, może zdziwić niejednego czytelnika. Choć znajdują się w niej biografie autorów należących do grupy surrealistów – Luisa Buñuela czy Philippe’a Soupaulta – to Taborska umieściła wśród nich także życiorysy Ronalda Topora i Josefa von Sternberga, których twórczość miała wiele wspólnego z założeniami nadrealistów, ale oni sami nigdy nie należeli do ruchu Bretona. Trzeba zaznaczyć, że surrealizm w ujęciu Taborskiej jest bardziej sfeminizowany niż w ujęciu wcześniejszych badaczy. U autorki kobiety są już nie tylko histerycznymi muzami artystów, ale także odrębnymi autorkami, o czym świadczy obecność biografii dwóch wspaniałych pisarek: Gisèle Prassinos i Leonory Carrington, w części Sylwetki.

Autorka, która od 1988 roku wykłada historię sztuki w Rhode Island School of Design w Providence, gdzie prowadzi autorskie zajęcia na temat surrealizmu, pracowała nad Spiskowcami wyobraźni niemal dekadę. Dzięki temu książka jest nie tylko zarysem problematyki surrealistycznej, opisem dzieł i ducha grupy, ale także zbiorem niezwykle ciekawych anegdot. To pozycja, od której nie można się oderwać, zajmująca niczym zbiór najlepszych fikcyjnych opowiadań. Taborska stworzyła w Spiskowcach wyobraźni intrygujący i magiczny portret ludzi, dla których najważniejsza jest wyobraźnia i wolna sztuka. Jestem przekonana, że po przeczytaniu tej pozycji niejeden z czytelników będzie chciał również do tego świata należeć.

Spiskowcy wyobraźni to książka nie tylko przydatna, ale też przyjemna – połączenie literatury pięknej z podręcznikiem. Są w niej zawarte wszystkie niezbędne informacje oraz ciekawostki, których próżno było szukać dotychczas. Mnogość ilustracji oraz rzetelne przypisy ułatwiają zapoznanie się z materiałem źródłowym. Książka posiada także indeks osób, dzięki któremu bardzo szybko znajdziemy niezbędne informacje. Przede wszystkim jednak warto sięgnąć do tej książki nie w poszukiwaniu podstawowych informacji, ale po to, by odkryć surrealizm na nowo. Nieznane wcześniej tropy, które podsuwa autorka dają surrealizmowi drugie życie i ratują ten ruch, tworzony przez zakochanych w młodości żartownisiów i buntowników, przed starczym skostnieniem.