Film Art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie

Autor: David Bordwell, Kristin Thompson

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Bogna Rosińska
  Wydawnictwo: Wydawnictwo Wojciech Marzec
  Data wydania: 2010
  ISBN 978-83-927215-9-8
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 612

Film Art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie to podręcznik niemalże kultowy, bardzo często cytowany przez wykładowców wiedzy o filmie na całym świecie. Autorzy uczą patrzenia na film w sposób całościowy, jako na pewien formalny system, którego poszczególne elementy, wchodząc ze sobą w relacje i wzajemnie uzupełniając, składają się na jego artystyczną formę i styl. Aby czytelnik mógł w pełni docenić artystyczne możliwości, jakie wiążą się z podstawowymi technikami filmowymi, autorzy skrupulatnie omawiają główne składowe filmu: metody inscenizacyjne, zdjęcia i pracę kamery, montaż oraz dźwięk. Książka Bordwella i Thompson pomaga także zrozumieć, w jaki sposób film oddziałuje na swoich odbiorców i za pomocą jakich technik twórca filmowy osiąga zamierzony przez siebie efekt. Autorzy dokładnie opisują zarówno zagadnienia związane z procesem powstawania filmu – kwestie techniczne i produkcyjne – jak i zagadnienia estetyczne, a swoje rozważania bogato ilustrują kadrami z filmów.
Dlaczego „Obywatel Kane” Orsona Wellesa jest uznawany za jeden z najważniejszych filmów w historii kina?
W ilu ujęciach Hitchcock nakręcił słynną scenę ataku ptaków na Bodega Bay?
Jakie funkcje pełni ścieżka dźwiękowa w „Ucieczce skazańca” Roberta Bressona?
Na czym polega analiza filmu i co to znaczy, że film jest systemem formalnym?
Odpowiedzi na te pytania i wiele innych, związanych z X muzą, udzielają autorzy jednego z najbardziej popularnych i cenionych podręczników do wiedzy o filmie Film Art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie, który wreszcie doczekał się polskiego wydania. Wydawnictwo Wojciech Marzec, http://www.piw.pl

David Bordwell to jeden z najpopularniejszych teoretyków i historyków kina na świecie. Autor wniósł wiele do rozwoju akademickiego filmoznawstwa, jego teoria znaczeń oraz teksty pełne odwołań do kognitywizmu, formalizmu i strukturalizmu to podstawy współczesnego namysłu nad kinem, jednak sekret popularności amerykańskiego badacza tkwi gdzie indziej. Bordwell wychodzi na przeciw nie tylko studentom, ich wykładowcom oraz krytykom i filmowcom, ale także przeciętnemu widzowi. Swoje prace pisze w sposób jasny i zrozumiały, daleki od akademickiego slangu, który często przekreśla możliwość lektury książki przez większe grono czytelników. Podobnie jest w podręczniku Film Art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie, który Bordwell wydał wraz z żoną w 1979 roku. Polskie tłumaczenie tej, słusznie nazwanej przez wydawcę kultową, książki ukazało się dopiero w 2010 roku, lecz od razu pozwoliło swobodniej rozmawiać nie tylko studentom i wykładowcom filmoznawstwa, ale także miłośnikom kina, którym trudno było czasem wyjaśnić, co im się tak bardzo podoba w oglądanym przed chwilą filmie.

Podręcznik zawiera dwa spisy treści. Skrócony dzieli książkę na sześć części: sztukę i produkcję filmową, formę filmową, styl filmowy, rodzaje filmów, krytyczną analizę filmów oraz historię filmu. Rozbudowany spis treści zajmuje sześć stron, dzięki czemu w łatwy sposób, pod nazwami rozdziałów, można znaleźć interesujący nas, bardziej szczegółowy temat: fabułę, montaż, dźwięk, styl w kinie itp.. Film Art opisuje film pod względem produkcyjnym, rozkłada na czynniki pierwsze używane przez twórców środki, ale także przybliża historię kina, definiuje gatunki filmowe i pomaga czytelnikowi świadomie zanalizować obejrzaną produkcję. Lektura tej pozycji pozwala więc poszerzyć wiedzę w zakresie tematów dotyczących technicznej i artystycznej strony kina.

Według teorii Bordwella wszystko w filmie ma swoje znaczenie i może być zinterpretowane, nawet niezgodnie z intencją autora. Dlatego też podręcznik pozwala zrozumieć jaką rolę w filmie gra kolor, oświetlenie, scenografia, muzyka czy sposób gry aktorskiej lub wybór gatunku filmowego. Autorzy opisują wszystkie elementy powołując się na liczne przykłady filmowe dzieł najwybitniejszych reżyserów ze wszystkich okresów dziejów kina: od filmu niemego po współczesne produkcje. Tekstom towarzyszą powiększone i rzetelnie podpisane kadry lub rysunki, które pomagają zrozumieć omawiane zjawiska. Przydatne są również sekcje: „Dalsze poszukiwania”, w których podane są propozycje lektur pogłębiających problem, „Spojrzenie z bliska”, w którym opisywane wątki są analizowane w kontekście kina współczesnego, „Cytat na marginesie”, pokazujący temat z perspektywy twórcy filmowego oraz słowniczek, w którym szybko możemy znaleźć wytłumaczenie niezrozumiałego zagadnienia. Praktyczna jest również część dotycząca krytycznej analizy filmów, w której nie tylko przykładowe teksty są rozłożone na czynniki pierwsze, ale także znajduje się niezwykle przydatny dodatek pomagający napisać własny tekst krytyczny.

Kiedy dostałam tę książkę w prezencie na drugim roku studiów filmoznawczych, byłam nią nieco rozczarowana. Wydawała mi się podręcznikiem dla niewtajemniczonych, który nie odkryje przede mną nic nowego. Po kilku latach muszę przyznać się do błędu: Film Art to książka po którą sięgam najczęściej i wracam do niej zarówno podczas pisania prac lub by przypomnieć sobie jakiś termin, jak i po obejrzeniu filmu, by zobaczyć co o nim napisali Bordwell i Thompson. Amerykańskim filmoznawcom udała się rzecz niezwykła: rzeczowo i konkretnie wyjaśnili świat kina, nie pozbawiając go nieodłącznej magii, a swoich wywodów pasji. Pozycja obowiązkowa, nie tylko dla filmoznawców.