Śladami Szeli, czyli diabły polskie

Autor: Piotr Korczyński

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Wydawnictwo: Wydawnictwo RM
  Data wydania: 2020
  ISBN 978-83-8151-414-9, 978-83-8151-435-4 (ebook)
  
• Wydanie: papierowe, ebook (epub, mobi)
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 264

Z charakterystyczną dla swojej twórczości lekkością, a zarazem w sposób dociekliwy i uwzględniający różnego rodzaju konteksty Piotr Korczyński w książce Śladami Szeli pisze swoją historię Polski pod włos. Zapuszcza się na tereny niemal zupełnie nieobecne w podręcznikowej wersji naszych dziejów, ale także interpretuje i analizuje popularne narodowe mity oraz legendy. Jedne poddaje krytycznej weryfikacji, z innych wydobywa racjonalne jądro. Autor rzadko sięga po postaci z pierwszych rzędów historii, a skupia się raczej na aktorach drugo- i trzecioplanowych, co pozwala zupełnie inaczej odczytać kluczowe wydarzenia z mniej lub bardziej odległej przeszłości. Łącząc wątki polityczne, społeczne i kulturowe, które splatają się na przestrzeni wieków, przekonuje, że dopiero z perspektywy „drugiego planu” oficjalnej historii otrzymujemy właściwy, wolny od fałszywych stereotypów i wyobrażeń obraz wydarzeń.

informacja wydawcy

Nie trzeba było długo czekać, by w sprzedaży pojawił się drugi tom serii o nazwie „Ludowa historia Polski”. Tym razem jego autorem jest Piotr Korczyński, zaś tytuł „Śladami Szeli, czyli diabły polskie” sugerował rozważania na temat „czarnych charakterów” naszej historii legitymujących się chłopskim pochodzeniem. Nic z tych rzeczy. Książka stanowi zbiór luźnych impresji w formie krótkich, kilkustronnicowych esejów. Większość z nich ma dość luźny związek z „ludowością” i w zasadzie trudno znaleźć jakąkolwiek myśl przewodnią, która by je spajała. Ogólne stwierdzenie, że dotyczą „mitów polskiej historii” jest równie enigmatyczne co tytuł, a pierwszy tekst poświęcony Elżbiecie Batory tylko pogłębia wrażenie dezorientacji.

Książka zawiera przysłowiowy „groch z kapustą”. Można się z niej dowiedzieć, co łączy Muńka Staszczyka (T.Love) z Nestorem Machno, współczesne migracje z wizją cygańskiej kultury, dlaczego warto czytać prozę Stanisława Rembeka czy jakie cechy miała twórczość „antyinteligenckiej inteligencji”. Dominujący schemat narracji jest taki, że autor wspomina o jakimś wytworze kultury zaliczanym do literatury, kinematografii czy sztuk plastycznych, a następnie snuje rozważania oscylujące wokół historii. Korczyński niewątpliwie ma talent literacki, nie sposób mu także odmówić wiedzy i zaangażowania, ale w jaki sposób to opracowanie ma wzbogacić dotychczasową wizję dziejów o perspektywę grup wykluczonych? Nawet dołączone do książki reprodukcje grafik wykonanych przez autora cieszą oko, tyle tylko, że mamy chyba do czynienia z pomieszaniem konwencji i dryfowaniem serii (już na samym początku!) ku obszarom, które zostały zdefiniowane przez redaktora (w osobie Przemysława Wielgosza) w odmienny sposób. W tym wszystkim tytułowy Jakub Szela stał się bohaterem dwóch esejów o rozsądnym przesłaniu, ale nie wnoszących niczego nowego do dotychczasowych interpretacji.

Większość tekstów dotyczy XIX i XX w., znalazły się nawet przemyślenia autora odnoszące się do jego rockowej młodości. Niekiedy miałem wrażenie, że przyszło mi obcować z felietonami zamieszczonymi wcześniej w jakimś czasopiśmie literackim, czasem zaś wydawało mi się, że mam do czynienia z wpisami widniejącymi na którymś z popularnych portali internetowych, względnie w poczytnych ostatnimi laty miesięcznikach z „historią” w tytule. Oczywiście nie ma w tym nic złego, w innych okolicznościach ich lektura mogłaby mi nawet sprawić przyjemność, ale w tym przypadku czuję się głęboko rozczarowany.

Podtrzymanie dynamiki wydawniczej jest niewątpliwie ważne, ale zdecydowanie nie takich książek oczekuję po serii „Ludowa historia Polski”. Mam nadzieję, że kolejne tomy będą raczej nawiązywały tematycznie do opracowania Michała Rauszera. Po twórczość Korczyńskiego chętnie sięgnę przy innej okazji, głównie dla przyjemności obcowania z jego stylem literackim. „Śladami Szeli” każe natomiast zadać pytanie o choćby minimalną spójność cyklu. Zachęcająca notka przygotowana przez wydawcę nie zmienia tego stanu rzeczy.