Autorzy: Krzysztof Skwierczyński
-
Seria/cykl wydawniczy: –
Wydawnictwo: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica
Data wydania: 2011
ISBN 978-83-62261-32-1
-
Wydanie: papierowe
Oprawa: twarda
Liczba stron: 388
Powstały w roku 1049 traktat Liber Gomorrhianus Piotra Damianiego to pierwszy tak zdecydowany atak człowieka Kościoła skierowany przeciwko grzechowi sodomii. Jest on też pierwszym średniowiecznym tekstem poświęconym w całości zachowaniom homoseksualnym. Oczywiście Kościół od czasów antycznych potępiał współżycie „niezgodne z naturą”, jednak przed reformatorską działalnością Damianiego stosunki homoseksualne były wymieniane i piętnowane w prawie kościelnym oraz kodyfikacjach kanonicznych obok innych, niereprodukcyjnych zachowań seksualnych.z opisu wydawnictwa
Bardzo długo seksualność nie wzbudzała wielkiego zainteresowania wśród historyków. Z jednej strony temat był tabu, z drugiej nie uchodził on za stosowny dla badaczy. Dotyczyło to tak podejścia do heteroseksualności jak homoseksualizmu. Nawet, gdy tematyka powinna skłaniać uczonego do podjęcia badań nad seksualną stroną zagadnienia (np. homoerotyzm, a edukacja w okresie archaicznym i klasycznym w starożytnej Grecji), to przemilczywano te kwestie. Dopiero rewolucja seksualna w latach sześćdziesiątych zmieniło tu podejście. Najpierw dotyczyło seksualności heteronormatywnej, a od 40 lat także problem mniejszości seksualnych stał się coraz bardziej atrakcyjnym tematem dla badaczy nad przeszłością.
Wbrew temu, co można było się spodziewać kościół katolicki długo nie był bardziej wrogi wobec gejów i nie potępiał relacji homoseksualnych bardziej niż inne „nieprokreacjonistycznonormatywne” zachowań seksualnych. Długo homoseksualizm (przypomnijmy, ze sam termin powstał dopiero w drugiej połowie XIX wieku) był postrzegany przez chrześcijańskie społeczeństwo jako grzech niewiększy niż stosunki z mężatką, zakonnicą, czy zoofilia (zarówno zoofilia jak homoseksualizm był nazywaną sodomią). Dopiero w wieku XI uczyniono z niego grzech wyjątkowy, bardzo groźny, a w konsekwencji bardzo zły.
Książka K. Skwierczyńskiego poświęcona jest przyczynom, dla których tak się stało. Przede wszystkim analizuje on powstały w 1049 roku traktat Piotra Damianiego Liber Gomorrhianus. Monografia Skwerczyńskiego składa się z dziewięciu rozdziałów. Najpierw autor zwięźnie omawia stosunek do homoseksualizmu w antyku i średniowieczu. Następnie przedstawia on twórcę analizowanego traktatu, oraz jego dzieła. Kolejne rozdziały dotyczą analizy samego traktatu. Książkę zamyka aneks, w którym umieszczony tłumaczenie Liber Gomorrhianus
Skwierczyński umieszcza twórczość Damianiego w szerokim kontekście intelektualnych dyskusji dotyczących rewolucji gregoriańskiej. Ówczesne chrześcijaństwo wstrząsał spór pomiędzy zwolennikami celibatu a nikolaistami (duchownymi, którzy zawarli małżeństwo). Damiani występował nie tylko przeciw „sodomitom”, ale też nikolaistom. Ci ostatni występowali przeciw reformatorom zarzucając im, że chcą usunąć z kleru żonatych, gdyż wolą seks z mężczyznami niż kobietami. Także samemu Damianiemu zarzucano, że wpędza kapłanów w grzech sodomii. Dla reformatorów krytyka „sodomii” była formą obrony przed zarzutami ze strony żonatych księży. Dzięki temu autor monografii polemizuje z badaczami, którzy w niechęci do homoseksualizmu Damianiego widzieli efekt traumatycznych doświadczeń (molestowania), czy skrywanych pragnień homoseksualnych. Wskazuje on, że Damiani zwalczał nie tylko „sodomitów”, ale też kobiety uprawiające seks z księżmi i w ten sposób wpisuje się w polemikę z nikolaistami. Aby odeprzeć ich argumenty, potępia on zarówno duchownych, którzy trwali w związkach z kobietami, jak homoseksualistów.
