Autor: Peter Longerich
-
Tytuł oryginału: Hitler: Biographie
Tłumaczenie: Michał Antkowiak
Wydawnictwo: Prószyński i Spółka
Data wydania: 2017
ISBN: 978-83-812-3075-9
-
Wydanie: ebook
Liczba stron: 1296
Niniejsza biografia stawia osobę Hitlera i jego poczynania w centrum dziejów narodowego socjalizmu. Polityka zagraniczna, operacje militarne, terror i masowe morderstwa, stosunek do Kościołów, sprawy kulturalne, a także codzienne życie Niemców – w każdej z tych dziedzin kierownicza aktywność Hitlera sięgała bardzo szczegółowych kwestii. Systematycznie rozbijał on te struktury władzy, które stały mu na drodze, zamiast nich tworząc wodzowską dyktaturę – aż osiągnął władzę tak ogromną, że nie był już zdany na aprobatę społeczeństwa. Peter Longerich pokazuje nam, że za prawdziwe, wewnętrzne spoiwo Trzeciej Rzeszy można uznać dopiero współdziałanie tych sił, które poruszały Hitlerem, z tymi, które on sam wprawił w ruch. od wydawcy
W sytuacji, kiedy napisano już setki biografii Adolfa Hitlera, kolejna książka na temat jego życia może nie wzbudzić zainteresowania czytelnika. Jednak praca Petera Longericha „Hitler. Biografia” jest wyjątkowa. Ta biografia Hitlera przykuwa uwagę i oszałamia dokładnością, szczegółowością informacji o życiu zbrodniarza. To jedna z najlepszych, jeśli nie najlepsza, biografia wodza III Rzeszy. Dlaczego?
To, co jest w tej książce nowego, to podejście autora do tematu. Longerich odchodzi od schematu opisywania życia Hitlera w sposób bezrefleksyjny i bezkrytyczny. Oznacza to, że przypatruje się każdemu wydarzeniu z życia Hitlera ze wzmożoną czujnością. To, co dla wielu historyków jest pewne, dla Longericha już takie nie jest. Każdy fakt jest tutaj analizowany na nowo w oparciu o dokumenty i wciąż nowe źródła pojawiające się na temat Führera.
Autor przeprowadza szczegółowe badania każdego miesiąca, a nawet dnia z życia Hitlera. W ten sposób ujawnia wiele nieścisłości w dotychczasowym obrazie tego człowieka, nieścisłości powielanych latami przez kolejne pokolenia historyków. W oparciu o nowe źródła, po ich analizie, zestawieniu i porównaniu, okazuje się, że pewne wydarzenia z życia Hitlera wyglądały trochę inaczej, niż dotychczas to przedstawiano. Longerich podważa wiele tez dotyczących Hitlera i jego kariery np. wczesnego antysemityzmu w „okresie wiedeńskim”.
Niezwykłe bogactwo szczegółów, niemalże itinerarium Hitlera, kronika każdego dnia życia. Tak wygląda biografia pióra Longericha. Autor z pietyzmem odnotowuje każde zdarzenie z życia Hitlera, każdy fakt. Wszystko jest tutaj ważne. Z każdego zdarzenia autor wyciąga wnioski, przygląda mu się uważnie i analizuje. Wydaje się, że życie „bohatera” biografii zostaje rozebrane na czynniki pierwsze i przestaje kryć jakiekolwiek tajemnice. Hitler staje przed czytelnikiem obnażony i bezbronny, ale okazuje się też, że zostaje odarty ze swojej „legendy”, „mitu” o nadzwyczajności i niezwykłości. Okazuje się, że „król jest nagi”, czyli zwykły, przecięty, a nawet ułomny i słaby.
Taki obraz Hitlera odmalowuje Longerich. Udowadnia to w tej książce. Punktuje słabości i wady Führera, pokazuje, że nie był politycznym geniuszem, ale trochę szczęściarzem, farciarzem, a trochę hochsztaplerem, „Dyzmą” swoich czasów. Niestety, był też szalonym zbrodniarzem, chorym na nienawiść psychopatą. To było przyczyną dramatu milionów ludzi i całego świata, który go wyśmiewał i lekceważył, nie wierzył w to, co mówi i robi. Był to kosztowny, tragiczny w skutkach błąd. O tym też pisze niemiecki historyk.
Biografia Hitlera pióra Longericha pozwala na nowo spojrzeć na życie dyktatora, zajrzeć głębiej w to, co działo się w tym człowieku, zwłaszcza przed wybuchem II wojny światowej. Autor stara się wyjaśnić „fenomen” Hitlera, objaśnić, na czym polegała jego charyzma i wyjątkowość. Opisuje Hitlera, jego działalność oraz wpływ środowiska i zdarzeń na jego życie. Według niego to nie rzeczywistość i otoczenie ukształtowały Hitlera, ale to on je kształtował, on na nie wpływał. Potrafił wykorzystywać okazje powstałe wokół niego i wpływać w ten sposób na rzeczywistość. Stał się energicznym, nowoczesnym politykiem pozbawionym skrupułów. To on, a nie okoliczności, decydował o przebiegu wydarzeń. O tym, między innymi, pisze Longerich i to udowadnia w swojej książce, przytaczając na poparcie swoich wniosków mnóstwo argumentów.
Poza tym autor wskazuje na liczne błędy Hitlera i jego niepowodzenia w polityce międzynarodowej. Zwraca uwagę na wahania Führera odnośnie do podejmowania konkretnych decyzji. To wszystko wskazuje, że Hitler nie był genialnym politykiem i strategiem. Udowodniła to zresztą wojna, która przerosła talent dyktatora. W jej trakcie przestał sobie radzić zarówno jako polityk, jak i najwyższy dowódca wojskowy. Masa błędów i złych decyzji pogrążyła jego i III Rzeszę. Okres od 1941 roku to powolny upadek Hitlera spowodowany nie tylko siłą militarną i polityczną jego przeciwników, ale również, a może przede wszystkim, na co wskazuje Longerich, błędami Hitlera, który nie dorósł do sytuacji, do której sam zresztą doprowadził. Rzeczywistość przez niego wykreowana przerosła go, przygniotła i, ostatecznie, zabiła. Razem z nim pochłonęła miliony ofiar.
Wodza III Rzeszy zawiodły przeczucia, opuściło szczęście. Różnie to można tłumaczyć. Po lekturze książki Longericha wydaje się jednak, że Hitler nie był wcale tym, za kogo uważaliśmy go przez dziesiątki lat. Swoim postępowaniem, kreacją własnej osoby zwiódł nie tylko sobie współczesnych, ale również pokolenia historyków powojennych zajmujących się jego osobą. Autor dowodzi, że tak jak Niemcy w czasach III Rzeszy, tak i my daliśmy się uwieść Hitlerowi, wmówić sobie, że był wielkim politykiem i strategiem, wyjątkowym wodzem. Prawda jest nieco inna i ją właśnie odkrywa autor w swojej pracy. To nowe, niezwykłe spojrzenie na wodza III Rzeszy. Czy tezy Longericha przebiją się w historiografii, zostaną uznane i rozwinięte przez innych historyków? Czas pokaże. Do mnie ta książka przemówiła. Przekonała mnie, aby inaczej, bardziej krytycznie, bardziej podejrzliwie i z większym dystansem spojrzeć na Hitlera, jego życie i działalność.
Ta książka odmienia obraz Hitlera w świadomości przeciętnego czytelnika. Odbrązawia postać dyktatora, obala mity z nim związane i proponuje nowy wizerunek zbrodniarza. To jej największa zaleta. Ta doskonała biografia Adolfa Hitlera pióra Petera Longericha pozwala lepiej zrozumieć nie tylko samego dyktatora, jego decyzje i działania, ale również ideologię, którą stworzył zbrodniczy reżim. Przybliża nas do zrozumienia, czym jest zło, jak się rodzi i rozwija, do jakich konsekwencji prowadzi. Wielce pouczająca to praca.
