Göring i psychiatra. Tragiczny pojedynek umysłów

Autor: Jack El-Hai

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tytuł oryginału: The Nazi and the Psychiatrist: Hermann Göring, Dr. Douglas M. Kelley, and a Fatal Meeting of Minds at the End of WWII
  Tłumaczenie: Jarosław Skowroński
  Wydawnictwo: Prószyński i Spółka
  Data wydania: 2015
  ISBN: 978-83-7961-216-1
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 320

Wraz z Hermannem Göringiem do amerykańskiego centrum śledczego Mondorf-les-Bains w Luksemburgu trafiło tuzin ozdobionych monogramami waliz, zawierających mundury, jedwabną bieliznę, ranne pantofle, termofor, cztery pary okularów oraz całe mnóstwo zegarków, spinek do krawatów i mankietów, cennych papierośnic, pierścieni z brylantami i rubinami i odznaczeń. To właśnie tam były marszałek Rzeszy po raz pierwszy zetknął się z Douglasem M. Kelleyem, wojskowym psychiatrą, który zamierzał wyjaśnić, jakie cechy osobowości nazistowskich przywódców uczyniły z nich zbrodniarzy. Po wielu rozmowach z Göringiem, Rudolfem Hessem, Hansem Frankiem i innymi nazistami, którzy mieli wkrótce zasiąść na ławie oskarżonych w Norymberdze, Kelley doszedł do wniosku, który zaszokował nawet jego samego. Naziści nie byli potworami. Za ich zbrodnie nie były również odpowiedzialne żadne specyficzne cechy, które można byłoby odnaleźć tylko u Niemców. Naziści byli podobni do nas i wyłącznie sprzyjające okoliczności, które pozwoliły im dojść do władzy, sprawiły, że mogli wcielać w życie najśmielsze i najbardziej potworne wytwory własnej wyobraźni.
15 października 1946 r. Hermann Göring popełnił samobójstwo, zażywając cyjanek potasu. W Nowy Rok 1958 r. doktor Doulgas M. Kelley uczynił dokładnie to samo.
W książce „Göring i psychiatra” Jack El-Hai mierzy się tajemnicą tej niezwykłej historii. Snując szczegółową relację, dotyczącą więzi, jaka zrodziła się między byłym marszałkiem Rzeszy i dr. Kelley, powraca do fundamentalnych pytań o winę i odpowiedzialność, zadawanych przez amerykańskiego psychiatrę.z opisu wydawnictwa

Zapewne każdy z nas wielokrotnie zadawał sobie pytanie: czy Hitler i jego kompani byli normalni, zdrowi na umyśle, że dopuścili się zbrodniczych czynów? To pytanie zadawał sobie też wybitny amerykański psychiatra Douglas M. Kelley. Miał to szczęście, że w 1945 roku został wybrany, aby zbadać nazistowskich zbrodniarzy uwięzionych przez aliantów i oczekujących na osądzenie przed Międzynarodowym Trybunałem w Norymberdze. Kelley skorzystał z okazji i jako psychiatra zbrodniarzy… poznał ich umysły i tajemnice. O tym właśnie jest ta książka.

Amerykański dziennikarz i pisarz Jack El-Hai napisał świetna książkę, jakiej na polskim rynku księgarskim jeszcze nie było. Bohaterami jego pracy są w zasadzie dwaj ludzie: Herman Goering, marszałek Rzeszy, który stanął przed obliczem sprawiedliwości w Norymberdze jako najwyższy rangą dostojnik III Rzeszy i… jego psychiatra – Amerykanin Douglas M. Kelley. W tle są jeszcze inne postaci: pozostali niemieccy zbrodniarze sądzeni w Norymberdze oraz psychologowie i oficerowie amerykańscy mający z nimi styczność. Najważniejsi są jednak dwaj ludzie: Goering i Kelley. Obaj stali po dwóch stronach wojennej barykady, a na koniec, kiedy wszystko stało się już jasne – spotkali się na chwilę przed wyrokiem sprawiedliwości.

Kelley przyjechał do Niemiec w 1945 roku, aby ocenić zdolność niemieckich więźniów do stanięcia przed sądem. Wykonał swoje zadanie: wszyscy ci ludzie, łącznie z Goeringiem mogli odpowiadać za swoje czyny przed sądem. I odpowiedzieli. Ale Kelley miał też inne zadanie – chciał poznać odpowiedź na pytanie: czy ludzie ci byli normalni, zwykli, tacy jak wszyscy? Najbliższy kontakt nawiązał właśnie z Goeringiem. Można powiedzieć, że obaj panowie zbliżyli się do siebie, może nawet polubili, zaprzyjaźnili. Na pewno nawiązała się między nimi nić porozumienia i sympatii. Po wielu rozmowach, Kelley poznał odpowiedź na dręczące go pytanie i… przeraził się.

W toku licznych badań i przeprowadzeniu przez Kelley’a setek rozmów z Goeringiem i innymi nazistami, stało się jasne, że ludzie ci nie byli chorzy psychicznie, ani nadzwyczaj inteligentni, nie wykraczali poza ramy tego, co dziś nazwalibyśmy normalnością. Byli zwykłymi ludźmi tak jak miliony innych, a mimo to popełnili odrażające zbrodnie. Kiedy amerykański psychiatra poznał tę prawdę, już nigdy nie pozostał sobą. Kilkanaście lat po wojnie, kiedy był u szczytu swojej kariery, kiedy otaczała go sława i uznanie – popełnił samobójstwo przegryzając ampułkę z cyjankiem potasu – dokładnie tak, jak uczynił to Goering. Obaj skończyli tak samo, obaj byli normalni i zwykli – jak my…

To podstawowa i najważniejsza konkluzja książki El-Hai. Nazistowscy zbrodniarze nie byli nienormalni – byli zwykłymi ludźmi, takimi jak my. A to oznacza, że wielu z nas jest zdolnych do czynów, których dopuścili się Goering, Goebbels, czy Himmler. Niesamowita i straszna prawda. Potwierdzona wielokrotnie przez wielu psychologów i psychiatrów.

Autor w swojej książce skupia się na relacji Kelley’a z Goeringiem. Śledzi pracę i stopniowe poznawanie prawdy przez amerykańskiego psychiatrę. Obserwuje i opisuje dochodzenie do niej i reakcje samego lekarza, a potem konsekwencje jakie ta wiedza miała dla niego i jego najbliższych. Kelley nie „udźwignął” prawdy. Ta wiedza go przerosła i zabiła. Nie tego spodziewał się odkryć w Norymberdze, w umysłach Goeringa i jego kompanów. Jak widać, dążenie do prawdy, chęć zajrzenia w zakamarki umysłów zbrodniarzy okazała się zabójcza. Jednak dzięki temu poznaliśmy prawdę i wiemy co nam grozi, czego się wystrzegać. O tym pisze El-Hai. Jego książka to przestroga, aby historia sprzed 70 lat nigdy więcej się nie powtórzyła, bo jak wiemy… historia lubi się powtarzać.