Autor: praca zbiorowa, Krzysztof Jedrzejewski (red.)
-
Tłumaczenie: Kornel Karbowniczek
Tytuł oryginału: Amazing Illustrated infopedium: 100 Great Nobel Laureats
Seria/cykl wydawniczy: Na ścieżkach wiedzy
Wydawnictwo: Wydawnictwo Bellona
Data wydania: 2009
ISBN 978-83-1111-1-912 -
Wydanie: papierowe
Oprawa: twarda
Liczba stron: 108
Nagroda Nobla jest przyznawana za najwybitniejsze osiągnięcia w dziedzinie nauki, literatury czy też zasług dla całej ludzkości jak i poszczególnych społeczeństw. Nagroda została ustanowiona zgodnie z ostatnią wolą Alfreda Nobla. Finansowy aspekt nagrody jest realizowany na bazie Fundacji Nobla. Została ona ustanowiona w 1986 roku. Pierwsze wręczenie nagród odbyło się w 1901 roku w Sztokholmie.
Nagroda Nobla jest przyznawana w kilku fundamentalnych dziedzinach. Po pierwsze mamy do czynienia z Nagrodami Nobla w dziedzinach takich jak fizyka, a także chemia. W tych kategoriach nagrodę przyznaje Szwedzka Królewska Akademia Nauk w Sztokholmie. W dziedzinie medycyny czy też fizjologii nagrodę przyznaje Instytut Karoliński w Sztokholmie. Kolejną dziedziną jest literatura. Za przyznanie nagrody w tej kategorii odpowiedzialna jest Szwedzka Akademia Literatury. Pokojową Nagrodę Nobla przyznaje natomiast komitet składający się z 5 osób wybierany przez norweski parlament, czyli Storting. Oprócz wymienionych wyżej nagród mamy również do czynienia z nagrodą imienia Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii. Jest ona przyznawana począwszy od 1969 roku, a jej fundatorem jest Szwedzki Bank Centralny. Serwis Nobliści.pl, www.noblisci.pl
Nagroda Nobla od ponad 100 lat jest symbolem naukowego, literackiego i społecznego „szczytu”. Naukowcy, uhonorowani tym wyróżnieniem stają się autorytetami, celebrytami i cieszą się powszechnym poważaniem. Nagrodzeni pisarze sprzedają miliony swoich dzieł i wschodzą do kanonu literatury, nauczanego w szkołach. Z kolei osoby nagrodzone tzw. Pokojową Nagrodą Nobla stają się symbolami walki o wolność i sprawiedliwość, choć trzeba przyznać, że to właśnie ten rodzaj tzw. Nobla budzi, zwłaszcza w ostatnich latach, spore kontrowersje. Wiąże się to z tym, że o ile w naukach takich jak medycyna czy fizyka łatwo o kryteria oceny osiągnięć naukowych, zasługujących na wyróżnienie, to w twórczości literackiej jest już znacznie trudniej. No i oczywiście w kwestiach związanych z pokojem na świecie czy walką o prawa obywatelskie, jak zwykle najtrudniej o wybór powszechnie akceptowalny.
Warto wiedzieć, że nagroda Nobla jest nie tylko rodzajem hołdu składanego wielkim naukowcom, literatom czy społecznikom , ale także zadaniem i wielkim wyzwaniem dla osób nagrodzonych. Jest to bowiem spora nagroda finansowa, do wykorzystania w dalszej pracy czy działalności. Wartość tej nagrody zmieniała znacznie się w zależności od zysków osiąganych przez instytucje przyznającą nagrody czyli Fundację Alfreda Nobla w danym roku. Na początku XX wieku wysokość Nagród Nobla wynosiła 150 tys. ówczesnych koron szwedzkich, czyli ok. 40 tys. dolarów a w następnych latach spadała. Od lat 50-tych XX wieku zaczęła ponownie wzrastać i przekroczyła w latach 90-tych sumę 1 mln dolarów. Dzisiaj wartość nagrody Nobla to 10 milionów koron szwedzkich czyli ok. 1,3 mln. dolarów . Trzeba też pamiętać, że nagroda Nobla nie może być przyznana nikomu pośmiertnie. Nie można także przyznać nagrody w jakiejś dziedzinie więcej niż trzem osobom jednocześnie.
Niewielka książeczka wydawnictwa Bellona prezentuje w przystępnej, skrótowej formie sylwetki 100 laureatów nagród noblowskich we wszystkich dziedzinach. Mankamentem jest brak podziału na poszczególne kategorie nagród, co powoduje, że literaci są tutaj pomieszani z naukowcami i zdobywcami nagród pokojowych. Autorzy przyjęli układ alfabetyczny co z kolei ułatwia znalezienie konkretnej osoby. Opis laureata zawiera jego miniaturową notkę biograficzną oraz informacje o osiągnięciach, które stały się tytułem do przyznania nagrody. Są też ilustracje i fotografie noblistów.
Publikacja jest przeznaczona dla dzieci i młodzieży i może być ciekawym uzupełnieniem wiedzy z zakresu historii nauki a także poszczególnych jej dziedzin. Szkoda, że autorzy poświęcili zbyt mało czasu na opis historii samej nagrody i jej wpływu na rozwój nauki, literatury i kwestii społecznych. Mimo wielu zastrzeżeń i kontrowersji, które budzi ona corocznie, trzeba pamiętać, że jest to wyróżnienie dla wybitnych naukowców , literatów i ludzi wnoszących wkład w zapewnianie pokoju i wolności na świecie. Waga tej nagrody jest ogromna i mimo zdarzających się czasem „wpadek” jest ona przyznawana po prostu najlepszym. Jej laureatami, zgodnie z ostatnią wolą Alfreda Nobla, są ludzie mogący poszczycić się niezwykłymi zasługami dla ludzkości.
