Miłość w starożytnym Egipcie

Autor:  Agnieszka Krzemińska

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: –
  Tytuł oryginału:
  Seria/cykl wydawniczy: –
  Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy
  Data wydania: 2004
  ISBN  978-83-06-02926-7

• Wydanie: papierowe
  Oprawa: twarda
  Liczba stron: 229

W starożytnym Egipcie istniały wszystkie rodzaje miłości, do jakich zdolny jest człowiek. Matka kochała swoje dzieci, kochanek – wybrankę, cały lud szanował króla i wielbił swoich bogów. Uczucia, zarówno w życiu, jak i w sztuce, wyrażano nieco inaczej niż dzisiaj, co wynika i z odmienności kultury, i wielkiej odległości w czasie, która dzieli XXI wiek od epoki rozkwitu cywilizacji egipskiej.
Miłość i szacunek warunkują powstanie i trwanie szczęśliwej rodziny, ta zaś była dla starożytnych Egipcjan szczególnie ważna. W Egipcie głębokie poczucie współzależności międzyludzkich wiązało się nie tylko z partnerem życiowym, dziećmi, ale i z przodkami. Założenie rodziny i posiadanie potomstwa stanowiło najważniejszy cel życia każdego Egipcjanina, stąd miłość do synów i córek odgrywała ogromną rolę. Potomstwo miało zapewnić rodzicom godną starość, pochówek, kontynuację rodu i przejęcie rodzinnych dóbr. Poszanowanie rodziców należało do obowiązków każdego Egipcjanina, a jedną z form podziękowania im za życie i wychowanie był ich godny pogrzeb oraz oddawanie czci przodkom. fragment książki

Archeologia to nauka o człowieku. Pomaga nam zrozumieć jak żyli nasi przodkowie i dlaczego dzisiejszy świat wygląda właśnie tak jak wygląda. Paradoksalnie niewielu archeologów skupia się w swojej naukowej aktywności na kwestiach związanych z ludzkimi odczuciami, emocjami i postrzeganiem przez naszych przodków świata który ich otaczał. A przecież to właśnie one czynią nas wyjątkowymi i warunkują wiele naszych działań. Tym bardziej docenić należy publikacje poruszające właśnie tę problematykę. Do kanonu polskiej literatury popularnonaukowej należy z pewnością książka polskiej egiptolożki i popularyzatorki wiedzy o starożytnym Egipcie, poświęcona egipskiej miłości, zarówno w jej aspekcie duchowym jaki i tym najintymniejszym – seksualnym.

Wprowadzając nas w świat egipskiej, szeroko rozumianej miłości, autorka słusznie zauważa, że uczucia są nieodłącznym towarzyszem ludzkiego losu, niezależnie od okresu i kultury którą badamy. Zmienia się świat wokół nas, lecz nasze serca ciągle tak samo odczuwają radość i smutek. Archeolodzy wiedzą wszak doskonale, że procesy zachodzące w społecznościach ludzkich od zarania dziejów są zjawiskiem uniwersalnym, zaś zmienne jest jedynie instrumentarium, którym posługuje się człowiek i warunki zewnętrzne, często będące dziełem przyrody, a więc w dużym stopniu od człowieka niezależne. Nie zaskoczą więc czytelnika omawiane przez autorkę rodzaje miłości – miłość kochanków i miłość małżeńska, miłość rodzicielska czy miłość poddanych do władcy, czy wreszcie miłość do bóstw i przyrody. Wszystkie te elementy ludzkiej uczuciowości znamy i rozumiemy przecież dobrze. Większym zaskoczeniem może być natomiast opisywana przez autorkę trudna droga odnajdywania śladów tych zjawisk w starożytnym Egipcie. Mieszkańcy kraju nad Nilem pozostawili co prawda po sobie wiele zapisów i zabytków, lecz ich specyficzne podejście do przekazu pisanego spowodowało, że tekstów poświęconych tym aspektom ich życia jest bardzo niewiele. Egipcjanie nie pozostawili także po sobie skodyfikowanych norm prawnych. Za to wiele informacji na temat ich życia czerpiemy z opisów mitologicznych – świat egipskich bogów był bowiem rodzajem kalki, przenoszącej zwykłe sprawy, wady i zwyczaje do świata boskiego. To wszystko powoduje, że o jednych sprawach wiemy całkiem sporo, inne zaś pozostają dla nas niemal nieznane. Doskonale widać to w cytowanych i omawianych przez autorkę tekstach źródłowych – nie brak w nich opisów zdrad, miłosnych oszustw czy skomplikowanych relacji pomiędzy bóstwami. Niewiele wiemy natomiast o ceremoniałach zaślubin czy przemocy domowej i seksualnej.

Szczególnie interesujące wydają się dwa rozdziały poświęcone zwyczajom związanym ze schadzkami oraz obyczajom seksualnym. W pierwszym autorka przybliża nam, znane ze źródeł, opisy przygotowywania się (głównie kobiet) do miłosnych spotkań – wybór stroju, zabiegi kosmetyczne czy miejsca i okoliczności samych schadzek. Z kolei opis egipskiej seksualności, znanej nam głownie z papirusów, graffiti i tzw. ostrakonów, jest jednocześnie bardzo zręcznym obrazem, nie tyle wiedzy starożytnych mieszkańców kraju faraonów na temat własnej biologii, co raczej próbą analizy postrzegania przez nich własnej seksualności. Zachowane źródła przekazują nam obraz społeczności dość otwartej i mało pruderyjnej, znającej takie zjawiska jak kazirodztwo, homoseksualizm, sodomia czy gwałt. Z tej analizy wyłania się obraz dość spójny i harmonijny. Widać, że ten najintymniejszy aspekt ludzkiego życia był przez Egipcjan postrzegany jako jego naturalny element, nierozerwalnie związany z miłością, religią i codziennymi zwyczajami. Jak pisze autorka, nasze spojrzenie na kwestie miłości fizycznej, rozdzielające często sferę duchową od erotycznej, wzbudziłoby u starożytnych Egipcjan co najmniej zdziwienie.

Książka przeznaczona jest dla czytelnika dorosłego, zainteresowanego kulturą i obyczajowością kraju faraonów. Osoby dopiero rozpoczynające „egipską przygodę” znajdą w niej także wiele interesujących informacji na temat wierzeń i kultów mieszkańców dawnego Egiptu. Uzupełniająca książkę tablica chronologiczna oraz bibliografia pomogą umiejscowić omawiane kwestie w czasie i pogłębić samodzielnie, najbardziej interesujące tematy. Z tą książką warto umówić się na intymne, intelektualno-miłosne spotkanie…:)