Autor: Jerzy Hauziński
-
Wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie
Data wydania: 2016
ISBN: 978-83-7976-423-5 - Wydanie: papierowe
Oprawa: twarda
Liczba stron: 376
Asasyni siali postrach na dworach władców, a swoimi mackami sięgali najdalszych krańców Europy. Oskarżani o wszelkie skrytobójstwa, niewyjaśnione zgony, zagadkowe zaginięcia, budzili przerażenie, posługując się kindżałem lub trucizną. O ich względy zabiegali zarówno krzyżowcy, jak i kalifowie, śląc poselstwa dla zjednania sobie nieposkromionych morderców. Czasami jednej lub drugiej stronie udawało się zawrzeć z nimi taktyczny sojusz, ale łatwo domyślić się, jak nieobliczalni byli to sprzymierzeńcy.
Asasyni byli odnogą sekty muzułmańskich ismailitów, zamieszkującą niedostępne górzyste rejony bliskowschodnie, głównie na terenach dzisiejszej Syrii i Iranu w XII i XIII w. Ich pierwszy przywódca – Sinan, zwany Starcem z Gór – jako naczelne zasady wprowadził bezgraniczne oddanie i praktykowanie terroru. Wbrew obiegowej opinii nieprawdą jest, że odurzano ich narkotykami – to wpajana od dzieciństwa fanatyczna odwaga i obietnica raju utrzymywały ich w niezwykłym posłuszeństwie. Ostatecznie zostali pokonani przez mongolskich najeźdźców, którzy zniszczyli ich siedziby. z opisu wydawnictwa
Temat książki jest niezwykle interesujący, a na polskim rynku wydawniczym tematyka ta jest rzadkością. Autor gwarantuje wysoki poziom merytoryczny, więc i lektura powinna być przyjemnością. Czy rzeczywiście tak jest?
Profesor Jerzy Hauziński to jeden z najlepszych znawców historii Arabów i Bliskiego Wschodu w średniowieczu. To wybitny arabista, który w popularnonaukowej książce „Asasyni” stara się przybliżyć czytelnikowi skomplikowane dzieje wspólnej egzystencji Europejczyków i muzułmanów w epoce wypraw krzyżowych. Autor stara się wyjaśnić rolę legendarnych asasynów w historii tamtego okresu i wydaje się, że czyni to skutecznie. W swojej pracy obala narosłe wokół nich przez setki lat mity i legendy. Pokazuje prawdę o tej sekcie, jej roli i znaczeniu we wspólnej historii muzułmanów i chrześcijan w Ziemi Świętej.
Książka jest szczególnie interesująca kiedy autor opisuje asasynów i ich sposoby działania. Robi to w oparciu o źródła arabskie i zachodnie. Mimo szczupłości przekazów na temat sekty, wyłania się z nich fascynujący i tajemniczy obraz, chociaż przez Hauzińskiego raczej zracjonalizowany i odarty z mitów i legend. To obraz najbliższy rzeczywistości i wydaje się, że prawdziwy. To największa wartość tej pracy: przedstawienie asasynów bez ich mitologizacji, bez stereotypów i przesądów, których pełne są książki traktujące o sekcie izmailitów. Tutaj mamy rzetelną, obiektywną wiedzę, prawdziwe informacje.
Najciekawsze rozdziały to te, poświęcone przywódcy izmailitów – Sinanowi, czyli Starcowi z gór. Hauziński stara się przybliżyć czytelnikowi tę postać, opisując na ile można w oparciu o dostępne, zachowane źródła, prywatne życie Starca z Gór, sprawy dotyczące jego wykształcenia, poglądów. Nie jest to łatwe zważywszy na brak źródeł historycznych, ale autor z dostępnego materiału buduje bardzo interesujący obraz tego człowieka i jego sekty.
Na zakończenie swoich wywodów o asasynach, Hauziński przygląda się bliżej zagadnieniu domniemanych kontaktów i współpracy Ryszarda Lwie Serce ze wspomnianym Starcem z Gór. Ta współpraca miała doprowadzić do zamachu na życie króla francuskiego Ludwika IX. Autor analizuje też informacje dotyczące utworzenia przez cesarza Fryderyka II Hohenstaufa szkoły asasynów na wzór tej, zorganizowanej przez Sinana. Te niezwykle interesujące zagadnienia są przez autora szczegółowo omawiane i kończą tę ciekawą publikację.
Trzeba jednak zaznaczyć, że książka nie jest łatwa w odbiorze. Jej lektura jest trudna, ponieważ praca napisana jest specjalistycznym, hermetycznym językiem jakim posługują się historycy. W tekście jest dużo specjalistycznych terminów i określeń, a arabskie nazewnictwo może dodatkowo zniechęcić czytelnika. Trzeba niestety mieć już choćby podstawową wiedzę na temat Islamu i historii Arabów. Książka to wykład specjalisty, fachowca od podejmowanego tematu. Jest on szczegółowy i przez to rozwlekły, pełen wątków pobocznych, wyjaśnień i dygresji. Trzeba dobrze orientować się w tematyce, aby się w tym natłoku wiedzy nie pogubić. Zdecydowanie nie jest to książka dla laików w sprawach historii i kultury arabskiej. Krótko mówiąc – lektura dobra, ale nie przeznaczona dla wszystkich czytelników…
