Autor: Luca Novelli
-
Tłumaczenie: Ewa Ziembińska
Tytuł oryginału: 100 lampi di genio che hanno cambiato il mondo
Seria/cykl wydawniczy: –
Wydawnictwo: Olesiejuk
Data wydania: 2015
ISBN: 978-83-274-2879-0 -
Wydanie: papierowe
Oprawa: twarda
Liczba stron: 142
Śmiały, odkrywczy pomysł – przebłysk geniuszu – który pojawia się we właściwym czasie, może odmienić świat. W tej książce zebrano 100 odkryć, które wpłynęły na losy rodzaju ludzkiego. Niektóre z nich zrodziły się w wyniku bacznej obserwacji otoczenia, inne są owocem pracy wybitnych umysłów, na przykład Galileusza, Leonarda da Vinci, Benjamina Franklina, Marii Skłodowskiej-Curie czy Antoine’a Laurenta de Lavoisiera, a jeszcze inne, nie mniej przełomowe, są dziełem przypadku. Wszystkie mogą nas nauczyć jednego: nowatorskie pomysły krążą w powietrzu, lecz trzeba wykazać się refleksem, by je pochwycić.z opisu wydawcy
Luca Novelli to ceniony i nagradzany autor książek popularnonaukowych dla dzieci, i zarazem jeden z najlepszych popularyzatorów nauki we Włoszech i nie tylko. W Polsce znany głównie z serii książek Tytani, na którą składają się biografie czterech wielkich naukowców i wizjonerów: Galileusza [1], Darwina [2], Einsteina [3] i Leonarda da Vinci [4]. Biografie napisane zostały z myślą o młodym czytelniku, stąd nietypowa, aczkolwiek trafna i zabawna formuła komiksu, z krótkimi tekstami obrazującymi najważniejsze wydarzenia z ich życia. W podobnej konwencji Novelli napisał kolejną książkę popularyzującą wielką naukę. W recenzowanej tu pozycji znajdziemy aż 100 historii wiekopomnych wynalazków i odkryć. Podobnie jak w poprzednich książkach, opisy poszczególnych osiągnięć są lakoniczne, ale w zupełności wystarczające jak na młodego, ciekawskiego czytelnika. Nie da się też ukryć faktu, iż stosunkowo nietypowe zestawienie wynalazków i odkryć stanowi świetną powtórkę z historii nauki także i dla dorosłych. Dlaczego nietypowe?
Otóż w przeciwieństwie do wielu publikacji o podobnym, encyklopedycznym charakterze, znajdziemy tu rozdziały, które są miłą niespodzianką i odmianą od monotonii tego typu leksykonów. Mamy tu chociażby osobne wpisy na temat ognia, mowy, czasu, udomowienia zwierząt czy muzyki. Chwała Novelli’emu, że zebrał w jednym tomie tak ważne odkrycia z wielu sfer życia, często pomijane lub marginalizowane. Przecież wynalazek mowy czy ujarzmienie ognia faktycznie zasługują na miano najbardziej przełomowych wydarzeń w dziejach ludzkości, a próżno ich szukać w tego typu leksykonach, zwłaszcza tych kierowanych do dzieci i młodzieży. Zresztą proszę spojrzeć na kilka innych wybranych rozdziałów: „Klasyczne olśnienia” (a tam m.in. Demokryt, Hipparch i Archimedes), „Uniwersalne prawa” (m.in. próżnia Ottona, Toricelli i Newcomen), „Iskry życia” (m.in. Pasteur, Semmelweis i Fleming), „Cuda elektroniki” (m.in. Babbage, Hollerith i tranzystor) czy chociażby „Blask szczególnego rodzaju” (m.in. Skłodowska-Curie, Fermi i Higgs).
Na tym jednak nie koniec niespodzianek. Ku mojemu zdumieniu w książce dla młodych ciekawskich znajdziemy też krótkie rozdziały poświęcone naturze odkryć, definicji inteligencji i kreatywności, roli przypadku, czy niezwykłym umiejętnościom zwierząt, które samodzielnie potrafią tworzyć narzędzia. Nawet kluczowe dla nauki pojęcie serendipity doczekało się tu dobrego wyjaśnienia.
Minimalne zastrzeżenia z mojej strony dotyczą drobiazgów. W rozdziale poświęconym Noblowi autor zamieścił wykaz Nagród Nobla, które przyznaje co roku Królewska Akademia Nauk. Brakuje jednak wzmianki o nagrodzie z dziedziny ekonomii, jednaj z najbardziej znanych i medialnych nagród noblowskich. W rzeczy samej Nobel nie planował takiej nagrody, a jej istnienie to efekt późniejszej decyzji Banku Szwecji, mimo to autor mógł o niej wspomnieć choćby w jednym zdaniu. Niedosyt wywołał we mnie też fragment poświęcony Von Braunowi i jego udziałowi w programie kosmicznym. Autor używa co prawda słowa „rehabilitacja”, ale problem w tym, że w tym krótkim wpisie nie wyczuwa się dramatyzmu i skomplikowania całej historii związanej z Von Braunem.
W zasadzie gdyby usunąć obrazki i nieznacznie zmienić styl, dorosły czytelnik otrzymałby wyborny leksykon najważniejszych odkryć ludzkości, jakiego nie znajdziemy w żadnej księgarni. Tym samym „100 genialnych pomysłów, które zmieniły świat” to idealna lektura zarówno dla starszych dzieci i młodzieży, jak i dla rodziców. Warto też wspomnieć o bardzo starannej, wręcz ekskluzywnej stronie edytorskiej. Wydawca postarał się o duży format, twardą oprawę, czytelną czcionkę i kredowy papier. W efekcie otrzymujemy popularnonaukową pozycję książkową dla dzieci i młodzieży bliską ideału.
[1] Darwin i prawdziwa historia dinozaurów, Luca Novelli, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2009[2] Galileusz i pierwsza wojna gwiezdna, Luca Novelli, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2009
[3] Einstein i machina czasu, Luca Novelli, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2010
[4] Leonardo i pióro, które kreśli przyszłość, Zielona Sowa, 2009
