Autor: Roger Highfield, Magdalena Zernicka-Goetz
-
Wydawnictwo: Prószyński
Data wydania: 2022
ISBN: 9788382950816
-
Wydanie: papierowe
Oprawa: miękka
Liczba stron: 288
W książce Taniec życia Magdalena Żernicka-Goetz, specjalizująca się w biologii rozwoju, prowadzi nas na pierwszą linię frontu walki o zrozumienie, jak tworzy się życie ludzkie. Autorka spędziła dwie dekady na odkrywaniu tajemnic rozwoju – procesu, w którym pojedyncza zapłodniona komórka jajowa staje się skomplikowaną istotą ludzką, liczącą blisko czterdzieści bilionów komórek. Praca Żernickiej-Goetz ma zarazem aspekty praktyczne – prowadzone przez nią przełomowe eksperymenty z użyciem zarodków mysich i ludzkich oraz sztucznie stworzonych modeli zarodków dają nadzieję, że więcej kobiet będzie mogło donosić żywą ciążę. Książka Taniec życia opowiadająca o rubieżach dzisiejszej nauki stanowi rewelacyjną relację o tym, jaka przyszłość czeka samo życie. z opisu wydawcy.
Na wstępie autorka książki napisała:
Liczba komórek ciała człowieka wynosi około 37,2 biliona – trzysta razy więcej niż gwiazd w naszej galaktyce. Wszystkie mają taki sam kod DNA, ale różnią się od siebie tym, które części tego kodu – geny – ulegają u nich ekspresji, czyli jaki zestaw białek niezbędnych do zbudowania i funkcjonowania każdej komórki wytwarzają. W zależności od tego, jaką konkretnie „melodię” grają komórki na instrumencie własnego genomu, otrzymuje się odmienne zestawy białek i różne rodzaje komórek. O ile komórki mózgu „grają” na dwudziestu tysiącach genów pewien określony repertuar, o tyle komórki przewodu pokarmowego wykorzystują z tego głównego zestawu inny asortyment genów i tak dalej. Dzięki nowym technikom umożliwiającym odczytywanie zapisu genetycznego pojedynczej komórki wiemy obecnie, że faktycznie w ludzkim organizmie istnieje wiele setek rozmaitych rodzajów komórek. Fakt, że cała ta różnorodność rozpoczyna się od kilku komórek sprawiających wrażenie identycznych, jest zdumiewający. Żeby zobrazować, jak niesamowite były początki twojego życia, wyobraźmy sobie budowanie domu w taki sam sposób, w jaki zbudowało się twoje ciało.
Właśnie temu procesowi wzrostu organizmu od pojedynczej komórki, po organizm liczący biliony specjalizowanych komórek poświęcona jest recenzowana książka.
Jej autorką Magdalena Żernicka-Goetz jest biolożką, która specjalizuje się w biologii rozwoju. Urodziła się w Warszawie, tutaj skończyła studia i obroniła doktorat na Uniwersytecie Warszawskim. Większość jej kariery związana była z UK. Jeszcze przed obroną doktoratu pracowała na Uniwersytecie w Oxfordzie, a po jego obronie w Wellcome/Cancer Research UK Gurdon Institute w Cambridge. Od 2010 roku jest profesorem w Cambridge. W swoich badaniach przede wszystkim zajmowały się embriogenezą ludzkich i mysich zarodków. W powstaniu książki pomagał jej Roger Highfield, który jest dziennikarzem naukowym.
Praca składa się z dziesięciu rozdziałów: biała sukienka, przypadek i przeznaczenie, barwienie komórek, cud rozwoju: przełamywanie symetrii, narodziny organizmu, otwieranie czarnej skrzynki, czy powinno się badać ludzkie zarodki, Szymon, modele zarodka, nowa era kreatywnej biologii, taniec życia. Często opowieść z jednego rozdziału wprost prowadzi do następnego.
Praca nie jest łatwa w lekturze. To nie jest jedna z tych książek, które czyta się podczas podróży, czy w wannie. Nie jest to zarzut, choć trzeba o tym pamiętać, kiedy sięgnie się po tę książkę. Tematyka podejmowana przez autorkę nie jest jednak prosta, a upraszczanie przekazu zmniejszyłoby wartość monografii. Moim zdaniem w książce jest zbyt dużo wątków autobiograficznych. Oczywiście w anglosaskiej literaturze popularnonaukowej jest to częste zjawisko, ale czasami lekko psuje lekturę. Szlacheckie pochodzenie autorki, czy utrata majątku przez jej rodzinę podczas II wojny światowej nie są kwestiami niezbędnymi w tej monografii. Mimo to książka warta jest lektury. Autorka nie tylko snuje opowieść jak staje się człowiek, ale też zastanawia się nad problemami moralnymi obecnymi w swojej pracy.
