Taniec życia

Autor:Magdalena Żernicka-Goetz, Roger Highfield

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Adam Tuz
  Tytuł oryginalny: The Dance of Life: Symmetry, Cells and How We Become Human
  Wydawnictwo: Prószyński i s-ka
  Data wydania: 2022
  ISBN: 9788382950816, 9788382956610 (ebook)
• Wydanie: papierowe, ebook (epub, mobi)
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 280

Magdalena Żernicka-Goetz jest profesorem Katedry Rozwoju Ssaków i Biologii Komórek Macierzystych w University of Cambridge, gdzie kieruje pracownią na Wydziale Fizjologii, Rozwoju i Neuronauki, a także piastuje ufundowaną przez Donalda Brena profesurę Katedry Biologii i Bioinżynierii na Caltech, gdzie we wrześniu 2019 roku założyła własną pracownię. Jest także stypendystką naukową Sidney Sussex College oraz fundacji Wellcome Trust. Posiada kilka patentów na wynalazki związane z diagnostyką i lecznictwem; opublikowała około 150 artykułów i rozdziałów książek na łamach najważniejszych czasopism, takich jak „Nature”, „Science” i „Cell”. Mieszka w Wielkiej Brytanii (Cambridge) oraz w Stanach Zjednoczonych (Los Angeles).

Roger Highfield jest pisarzem, dziennikarzem, prezenterem oraz dyrektorem działu nauki Science Museum Group. Jest również profesorem wizytującym Katedry Zaangażowania Społecznego w University of Oxford i University College London. Przed objęciem stanowiska w Science Museum Group pracował jako redaktor w „New Scientist” oraz redaktor naukowy w „Daily Telegraph”. Jest autorem lub współautorem ośmiu książek popularnonaukowych oraz redaktorem dwóch książek autorstwa J. Craiga Ventera, w tym „A Life Decoded” (Allen Lane/Viking, 2007), figurującej na liście nominowanych do Royal Society Science Book Prize. Mieszka w Londynie.o autorach

Ile może być w życiu zagadnień bardziej intrygujących niż to, jak – wyłącznie własnymi siłami – stworzyłeś siebie? Pytają we wstępie Tańca życia autorzy książki Magdalena Żernicka-Goetz i Roger Highfield. Myślę, że większość naukowców, jeśli nie wszyscy, znaleźliby niezliczoną liczbę takich zagadnień. Nie zmienia to jednak faktu, że tworzenie się zarodka – w tym zarodka ludzkiego – to jeden z cudów natury, a poznanie wszystkich sekretów tego procesu, pozwoliłoby nam nie tylko lepiej zrozumieć życie i to, jak się tworzy, ale również opracować lepsze terapie leczenia niepłodności i naprawiania zarodków z defektami zagrażającymi ich zdrowiu i życiu.

Taniec życia powstał jako wynik kooperacji między naukowczynią – Magdaleną Żernicką-Goetz, a znanym dziennikarzem naukowym Rogerem Highfieldem. Żernica-Goetz jest jedną z najbardziej znanych na świecie polskich naukowców (naturalnie od wielu lat pracuje za granicą), embriolożką, która w uznaniu jej przełomowych odkryć od kilku lat pojawia się na listach kandydatów do Nagrody Nobla. Highfiled za to nie jest z pewnością postacią anonimową dla miłośników literatury popularnonaukowej. Na naszym rynku opublikowano takie jego książki (napisane samodzielnie lub we współautorstwie), jak Harry Potter. Nauka i magia, Granice złożoności. Poszukiwania porządku w chaotycznym świecie, Strzałka czasu i Prywatne życie Alberta Einsteina.

Napisana przez nich wspólnie książka opowiada o badaniach nad rozwojem zarodków ze szczególnym uwzględnieniem badań prowadzonych przez Żernicką-Goetz. Ten fokus i podkreślanie własnego wkładu (rzeczywiście ogromnego!) sprawiają, że trudno nie odnieść wrażenia, że książka powstała głównie po to, by podnieść szansę autorki na Nagrodę Nobla. Nie ma w tym w sumie nic dziwnego. Wielu noblistom przyszło już do głowy podzielić się z szeroką publicznością swoimi odkryciami w postaci książki. Zwykle robią to jednak już po odebraniu Nagrody 😉

Książka składa się z 11 rozdziałów, a narracja prowadzona jest w większości liniowo. Pierwsze rozdziały poświęcono na zarysowanie naszej wiedzy o rozwoju zarodków przed pojawieniem się na scenie Żernickiej-Goetz. W kolejnych to ona i jej zespoły są głównymi bohaterami. Inni naukowcy – często konkurujący z autorką – pojawiają się raczej w tle i niemal wyłącznie w kontekście odkryć dokonanych – bądź nie –w jej labach.

Temat jest naturalnie frapujący, ale książka nie należy do lektur łatwych i przyjemnych. Bez wątpienia może ona znacznie poszerzyć wiedzę na poruszany temat, ale, aby było to możliwe, trzeba czytać bardzo uważnie. Lektura będzie znacznie łatwiejsza dla osób, które posiadają już podstawową wiedzę, dzięki niej bowiem mogą ją pogłębić. Żółtodzioby mogą czuć się zagubione w gąszczu specjalistycznych nazw i nazwisk naukowców. Nie znaczy to, że nic nie wyniosą z lektury; trzeba jednak utrzymać odpowiedni poziom koncentracji.

Książka świetnie pokazuje nie tylko początki życia zarodkowego, ale też to, jak wygląda rzeczywistość, gdy te w pełni ukształtowane postanawiają zostać naukowcami. Są obszary badawcze, w których trwa zacięta rywalizacja między zespołami i nieustanny wyścig do pierwszeństwa w odkryciach. Embriologia jest z pewnością taką właśnie działką nauki. Żernicka-Goetz świetnie pokazuje, z jak wielkim nakładem pracy wiąże się chęć bycia na topie i jakich wyrzeczeń to wymaga. Ledwie jedno zdanie może być natomiast inspiracją dla wszystkich, którzy chcieliby być naukowcami, ale stopnie w szkole wydają się wskazywać, że się nie nadają. Autorzy piszą o tym, że John Gurdon, noblista w dziedzinie fizjologii lub medycyny, w Eton miał problemy z biologią…

Na koniec mała uwaga do tłumaczenia, które – co warto podkreślić – w znakomitej większości nie budzi zastrzeżeń. Otóż Hongkong nie ma prezydenta, a szefa administracyjnego.

Podsumowując, Taniec życia to książka, która opowiada o rozwoju zarodka w jego najwcześniejszych etapach tuż po zapłodnieniu, i odkryciach na tym polu, które miały miejsce w ostatnich dekadach. Nie jest to natomiast lektura, którą należy zaliczyć do grona łatwych i przyjemnych. Czytać należy ją uważnie, a podstawy wiedzy z zakresu embriologii z pewnością ułatwiają jej odbiór. Świetnie pokazuje natomiast codzienne, pełne potu i wyrzeczeń, życie naukowca.