Nie tylko Homo sapiens. Nowa historia pochodzenia człowieka

Autor: Tom Higham

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Adam Tuz
  Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
  Data wydania: 2023
  ISBN: 978-83-8352-238-8
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Format: 142 x 202 mm
  Liczba stron: 360

Pięćdziesiąt tysięcy lat temu Homo sapiens nie był jedynym gatunkiem człowieka zamieszkującym Ziemię. W Europie, na Bliskim Wschodzie i w Azji Centralnej żyli neandertalczycy, indonezyjską wyspę Flores zasiedlali hobbici (Homo floresiensis), na Syberii i prawdopodobnie w Azji Południowej żyli denisowianie, a na Filipinach – Homo luzonensis. Tom Higham stara się przedstawić naszą wiedzę o tych gatunkach ludzkich i pokazuje, czego można się dowiedzieć z więzi genetycznych między nimi a nami. Szuka również dowodów na to, że Homo erectus mógł dotrwać do okresu, w którym nasi przodkowie po raz pierwszy wkroczyli w głąb Azji Południowo-Wschodniej. Książka  Nie tylko Homo sapiens, opisując najnowsze odkrycia naukowe, prezentuje frapujący obraz naszej aktualnej wiedzy o pochodzeniu człowieka. Przedstawia też nowe interesujące badania, zwłaszcza dotyczące ewentualnych kontaktów, jakie inne gatunki Homo mogły nawiązać z nami, zanim wymarły. Tom Higham jest nowozelandzkim archeologiem i wybitnym specjalistą od datowania radiowęglowego. Pracuje na Uniwersytecie Oksfordzkim, jest także profesorem na Wydziale Antropologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Wiedeńskiego. Jego badania wniosły istotny wkład do naszej wiedzy o wymarciu neandertalczyków oraz przybyciu człowieka współczesnego do Europy z opisu wydawcy

Thomas F. G. Higham jest pochodzącym z Nowej Zelandii archeologiem i specjalistą od datowania radiowęglowego. Studiował archeologię na Uniwersytecie Otago, a następnie obronił doktorat na Uniwersytecie Waikato. Pracował jako profesor nauk archeologicznych na Uniwersytecie Oksfordzkim w Wielkiej Brytanii, gdzie był dyrektorem Oxford Radiocarbon Accelerator Unit (ORAU) w Laboratorium Badawczym Archeologii i Historii Sztuki. Obecnie jest zatrudniony na Wydziale Antropologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Wiedeńskiego. Jak widać, do rąk polskiego czytelnika trafia książka, której autorem jest specjalista, akademik. W przeciwieństwie do popularyzatorów, którzy czasami mogą nie do końca rozumieć, czemu dana hipoteza jest bardziej prawdopodobna niż inna.

Praca składa się z 16 rozdziałów. W pierwszych  dwóch autor zastanawia się nad hipotezą wyjścia z Afryki i opowiada o Neandertalczykach. Tematyka tych rozdziałów zarysowana jest dosyć pobieżne. Bardziej szczegółowo Tom Higham omawia Denisowian (co zajmuje mu rozdziały 4-9) oraz gatunki (podgatunki?) ludzi żyjących na terenie dzisiejszej Indonezji i Filipin (rozdział 12-14). W ostatnich rozdziałach autor opisuje, w jaki sposób dawne populacje ludzi wpłynęły na genetyczną różnorodność Homo Sapiens.

Zaletą pracy jest niewątpliwie jej aktualność. Antropologia jest nauką, która mocno się rozwija w ostatnich dziesięcioleciach. Z jednej strony ciągle odkrywane są nowe skamieniałości. Co roku pojawiają się badania, które nakazują na nowo spojrzeć na naszą ewolucję. Choćby w 2019 roku wydatowano ludzką czaszkę znalezioną w jaskini Apidima na Peloponezie na 210 tys. lat temu, o wiele tysięcy lat wcześniej, niż przypuszczano. W 2019 roku opisano także karłowaty gatunek człowieka z wyspy Luzon: Homo luzonensis. Niekiedy Tom Higham w swojej pracy powołuje się na badania, które były ogłoszone w latach dwudziestych XXI wieku. Z drugiej strony w ostatnich dwóch dekadach doszło do rewolucji, jaką było wykorzystanie badań genetycznych dla poznania dawnych ludzi. To powoduje, że starsze prace, mimo obeznanych z tematem autorów, dziś często prezentują zwietrzałą, nieaktualną wiedzę.

Autor jest kompetentny i sam ma wkład w postrzeganie dziejów naszych przodków. Nie tylko opisuje on, jak dziś postrzega się przeszłość, ale też na jakiej podstawie możemy to robić. Dzięki niemu możemy śledzić nie tylko jak odkryto Denisowian i gdzie szuka się ich skamieniałości, ale też dowiadujemy się, że wyszczególnia się kilka ich populacji. Autor przybliża nam również, jak potwierdzono współistnienie w Europie nas i Neandertalczyków. W ciekawy sposób opowiada, dlaczego populacje Neandertalczyków i Denisowian wymarły, podczas gdy Homo Sapiens przetrwał. Praca pokazuje, jak skomplikowana była ludzka ewolucja, oraz jak dochodziło do mieszania się różnych ludzkich populacji.

Podsumowując, praca ukazuje aktualny stan wiedzy dotyczący ludzkiej ewolucji w ostatnich kilkuset tysięcy lat. Jest ona warta lektury; jej autor jest specjalistą i w swobodny sposób porusza się po rozbudowanym temacie, jakim jest historia ewolucji człowieka.