Jak powstało życie na Ziemi

Autor: January Weiner, January Weiner 3

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Wydawnictwo: Copernicus Center Press
  Data wydania: 2023
  ISBN: 9788378866398, 9788378866404 (ebook)
• Wydanie: papierowe, ebook (mobi, epub)
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 279

January Weiner polski biolog, ekolog,  emerytowany pracownik Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie kierował Zespołem Ekologii Ekosystemów.

January Weiner 3 zaczynał jako biolog ewolucyjny, ale po uzyskaniu doktoratu z biologii molekularnej, zwrócił się ku bioinformatyce ewolucyjnej. Obecnie pracuje jako bioinformatyk w Instytucie Biologii Zakażeń im. Maxa Plancka w Berlinie. Autor bloga Biokomposto autorach

Życie to zagadka, która od wieków zajmuje umysły ludzi. Czy jest to mozaika procesów chemicznych, które zachodzą w komórkach? Czy istnieje jakaś jedna cecha lub zbiór cech, które odróżniają żywe organizmy od materii nieożywionej? W ujęciu nauk biologicznych życie można zdefiniować jako zdolność do wzrostu, rozmnażania, reagowania na bodźce i ewolucji. Jednak takie kryteria nie są wystarczające, aby opisać całą jego złożoność i różnorodność na Ziemi. Niektóre jego formy, takie jak wirusy, nie spełniają wszystkich tych warunków, a jednak są uważane za żywe (przynajmniej przez niektórych, inni zażarcie oponują, co jasno pokazuje, że zgody co do tego, czym jest życie, nie ma). Inne formy życia, takie jak sztuczna inteligencja w przyszłości, mogą spełniać te warunki, a jednak nie są uważane za żywe. A może kiedyś będą?

W Jak powstało życie na Ziemi dwóch Januarych Weinerów, ojciec i syn, biolog i bioinformatyk cytują kilkanaście definicji, poczynając od tych już historycznych, po zupełnie współczesne. Dobitnie pokazują tym samym, że w naukowym świecie funkcjonuje cały szereg definicji życia, a badacze gorąco spierają się, która z nich lepiej opisuje jego istotę. Pokazanie różnorodności definicji życia nie jest jednak sensem tej książki, a jedynie punktem wyjścia dla chyba nawet ważniejszego pytania, które autorzy stawiają w tytule. Nie będzie raczej dla nikogo spoilerem, jeśli powiem, że w odpowiedzi nie podają jednego przepisu. Tak jak nie ma jednej, powszechnie obowiązującej definicji życia, tak nie dysponujemy obecnie jednym scenariuszem opisującym jego powstanie. Wciąż jest to nierozwiązana zagadka. Czy w takim razie warto w ogóle sięgać po książkę Weinerów? Jeśli szukacie definitywnych odpowiedzi, to nie… ale każdy, kto interesuje się nauką, wie, że definitywne odpowiedzi na fundamentalne pytania to rzadkość. Najczęściej dysponujemy szeregiem hipotez, modeli i teorii. Nie inaczej jest w tym przypadku. Siłą Jak powstało życie na Ziemi jest to, że autorzy przytaczają bardzo aktualny stan debaty na ten temat i scenariusze, które jeszcze niedawno nie śniły się nawet obdarzonym szaloną wyobraźnią twórcom science fiction.

Choć pierwszy rozdział tego nie zapowiada (warto jednak przez niego przebrnąć), książka napisana jest przystępnym językiem, który sprawia, że przyswojenie sobie jej treści nie powinno stanowić większego problemu dla żadnego czytelnika. Oczywiście w tekście występują momenty trudniejsze, które wymagają większego skupienia, ale są one stosunkowo nieliczne (część z nich zresztą przesunięto do ramek, które można bez szkody dla zrozumienia ogólnego wywodu ominąć, jeśli okażą się zbyt wymagające). Zwykle talent popularyzatorski panów Weinerów bierze jednak górę. W książce sporo jest też różnego rodzaju rysunkowych schematów, które dodatkowo pozwalają zrozumieć, o czym piszą autorzy. Na dodatkową pochwałę zasługują też atrakcyjne ryciny autorstwa Kazimierza Wiśniaka, które zdobią początek każdego rozdziału. Książka nadaje się zarówno dla kompletnych laików (będą musieli momentami wytężyć umysł), jak i czytelnika średniozaawansowanego (w tym studentów kierunków biologicznych).

Podsumowując, Jak powstało życie na Ziemi to aktualny przewodnik po całej menażerii odpowiedzi na pytania: czym jest życie i jak powstało. Wystarczy jedynie przebrnąć przez trudniejszy pierwszy rozdział, dalej już jest z górki.