End of the Megafauna: The Fate of the World’s Hugest, Fiercest, and Strangest Animals

Autorzy: Ross D.E. MacPhee, Peter Schouten (ilustrator)

• Szczegółowe informacje

• Wydawnictwo: W. W. Norton & Company
  Data wydania: 2019
  ISBN: 9780393249293

Ross MacPhee – paleontolog, kurator Departamentu Mammologii Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej. Specjalista od paleogeografii, tj. badania rozmieszczenia geograficznego wymarłych gatunków. Peter Shouten – australijski grafik specjalizujący się w tworzeniu ilustracji zwierząt, w tym szczególnie tych wymarłych. Stworzył ilustracje do takich książek jak: Feathered Dinosaurs: The Origin of Birds, A Gap in Nature: Discovering the World’s Extinct Animals czy Gliding Mammals of the World. o autorach

Historia nauczycielką życia – mawiał Cyceron. Zrozumienie przeszłości jest nieodzownym elementem kształtowania przyszłości. Tylko uczenie się na błędach i unikanie powtarzania tych samych pomyłek może zapewnić na sukces. Rzymski mówca, filozof i polityk miał na myśli jedynie ludzką historię. Po prawdzie jednak zrozumienie przeszłości naszej planety i zmian, które kiedyś zachodziły, może być kluczem do naszej wspólnej przyszłości. Niestety patrząc na to jak opornie czerpiemy z przyszłości, bliższy prawdzie wydaje się być inny cytat: historia uczy jedynie tego, że historia niczego nie uczy. Weźmy pierwszy lepszy przykład. Pod koniec lutego wśród wiadomości naukowych można było przeczytać o nowych symulacjach dotyczących największego w dziejach wymierania – wymierania permskiego. Wskazują one na to, że morskie organizmy dosłownie udusiły się z powodu znacznego spadku tlenu w oceanach, procesu, który obserwujemy także teraz.

Nie ulega wątpliwości, że najbardziej znanym masowym wymieraniem w dziejach jest zniknięcie z powierzchni Ziemi dinozaurów, które nastąpiło ok 66 mln lat temu. Mimo że mamuty czy koty szablozębne są nam znacznie bliższe niż gigantyczne gady, ich wymieranie nie jest zakorzenione w zbiorowej świadomości z taką samą siłą. Dostrzec to można nawet w dostępnej na naszym rynku literaturze popularnonaukowej: pełno książek o wymieraniu dinozaurów, tak dla dzieci, jak i dorosłych, Gdy życie prawie wymarło – ubiegłoroczny zdobywca tytułu Mądrej Książki Roku (2017) o wymieraniu permskim, a co z mamutami? Co z tygrysami szablozębnymi? Co z gigantycznymi naziemnymi leniwcami. Wszystkie te zwierzęta zniknęły z powierzchni Ziemi kilkadziesiąt – kilkanaście tysięcy lat temu. Właśnie tego ostatniego wielkiego wymierania dotyczy End of the Megafauna.

Autor książki przedstawia przede wszystkim dwie najpopularniejsze hipotezy dotyczące tego wymierania. Podstawowe pytanie brzmi, czy jakikolwiek wpływ miało pojawienie się człowieka, a jeśli tak, w jakim stopniu nasi przodkowie odpowiedzialni są za zniknięcie tych zwierząt? Czy to nasze polowania spowodowały wymarcie tych wielkich ssaków? Autor dokładnie przeprowadza nas przez argumenty przemawiające zarówno za tezą o przeważającej roli człowieka oraz zmian klimatycznych, jak i przeciw nim. Dzięki temu czytelnik może zobaczyć, na jakim etapie naukowa debata znajduje się w chwili obecnej. Autor przedstawia również swoją autorską hipotezę o światowej pandemii, która przekroczyła granice gatunkowe i wybiła zwierzynę. Teza ta nigdy nie zyskała wielkiej popularności, ale za wielki plus autorowi zaliczyć należy fakt, że choć sam ją wymyślił – traktuje ją równie krytycznie, jak wszystkie pozostałe. Być może jest to również przejaw jego słabnącego entuzjazmu dla tego pomysłu. Dowiaduje się również z jakimi wyzwaniami mierzą się specjaliści starający się wyjaśnić prehistoryczną zagadkę.

Ważnym elementem książki są rozważania nad tym, czy obecnie obserwowane wymieranie gatunków to kontynuacja pleistoceńskiego, czy też kolejny epizod, za który tym razem w pełni odpowiadamy my.

Omawiając End of the Megafauna trudno nie wspomnieć o przepięknych ilustracjach autorstwa Petera Schoutena. Nie tylko cieszą one oko, ale przede wszystkim przybliżają nam wymarłe zwierzęta. Niektóre z nich po raz pierwszy mamy okazję podziwiać w pełnej krasie.

End of the Megafauna w przystępny i zajmujący sposób przybliża czytelnikowi wymieranie megafauny, czyli mamutów, kotów szablozębnych i innych gigantycznych ssaków, które zasiedlały Ziemię przed zakończeniem ostatniej epoki lodowcowej. Miejmy nadzieję, że książka szybko znajdzie polskiego wydawcę, zanim przedstawione w niej fakty staną się przeterminowane.