Autor: Richard P. Feynman
Wysłuchał: Ralph Leighton
-
Tłumaczenie: Rafał Śmietana
Tytuł oryginału: „What Do You Care What Other People Think?” Further Adventures of a Curious Character
Seria/cykl wydawniczy: –
Wydawnictwo: Znak
Data wydania: 1997
ISBN 83-7006-722-0 -
Wydanie: papierowe
Oprawa: miękka
Liczba stron: 155
Ten, kto sądzi, że nie zainteresowałoby go życie naukowca, z pewnością nie trafił jeszcze na Pan raczy żartować, panie Feynman – świetną książkę, powstałą ze spisanych opowieści o sobie genialnego fizyka, laureata Nagrody Nobla, a przy tym absolutnie nietuzinkowego człowieka: Richarda Feynmana. Żywy, barwny sposób opowiadania, ciekawe historie, i po pierwsze, fascynujący główny bohater, przełożyły się na ogromny sukces wydawniczy. Nie każdy jednak wie, że książka ta doczekała się kontynuacji.
A co ciebie obchodzi, co myślą inni? Dalsze przypadki ciekawego człowieka również swój kształt zawdzięcza Ralphowi Leightonowi. Jej tonacja jest jednak inna. To już nie lekkie, żartobliwe historyjki, opowiadane podczas wspólnego grania na bębnach. I choć Feynman nadal ujmuje poczuciem humoru, książka ma poważniejszy charakter.
Pierwsza część – Ciekawy człowiek – mówi o ważnych osobach i chwilach w życiu Feynmana. Pojawia się jego ojciec, który zaszczepił w przyszłym fizyku ciekawość świata. Jest też długa opowieść o pierwszej, wielkiej miłości Feynmana, Arlene – od momentu poznania, poprzez pierwsze spotkania, rozmowy (tak o sztuce, jak wstędze Möbiusa), zaręczyny, diagnozę – gruźlicę węzłów chłonnych, ślub, po odejście Arlene po zaledwie pięciu latach. To z tej części pochodzi tytuł książki. Opowieść o Arlene była dla Feynmana bardzo bolesną relacją. Została skompletowana na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat z fragmentów sześciu różnych historii. Gdy wreszcie została ukończona, Feynman odnosił się do niej ze szczególnym sentymentem i chętnie opowiadał ją wszystkim. Poznajemy Arlene jako piękną, inteligentną, błyskotliwą kobietę z ogromnym poczuciem humoru, uwielbiającą łamigłówki, cieszącą się życiem także już w szpitalu.
Przeczytamy też opowiadanie Najprostsza rzecz pod słońcem, z którego Feynman był szczególnie zadowolony, historię pobytu w Japonii, opowieści o spotkaniu z parą królewską w Brukseli oraz o konferencji z teorii grawitacji, która odbyła się w Warszawie w 1963 – te ostatnie w formie listów fizyka do żony, Gweneth. Przedrukowano też listy o Feynmanie: dwa autorstwa Freemana Dysona, z roku 1947 – początków znajomości – i 1981, po trzytygodniowym wspólnym wyjeździe. Autorem trzeciego listu, napisanego w 1988 roku, krótko po śmieci genialnego fizyka, jest Henry Bethe – wymieniony w pierwszym liście Dysona jako dziecko, uwielbiające „wujka Dicka”.
Druga część książki to Pan Feynman jedzie do Waszyngtonu. Dochodzenie w sprawie katastrofy promu kosmicznego Challenger – opowieść o ostatniej wielkiej przygodzie Feynmana, zaangażowanego w prace komisji badającej przyczyny katastrofy promu, do której fizyk należał na prośbę ówczesnego dyrektora NASA. Feynman przedstawia zarówno aspekty merytoryczne, jak organizacyjne pracy komisji; prezentuje między innymi pouczające rozmowy z mechanikami, metody przeprowadzania badań dotyczących potencjalnych przyczyn katastrofy, rozdmuchaną biurokrację, pozorowanie działań, samodzielne przeprowadzanie doświadczeń. Dołączono też Własne obserwacje na temat niezawodności promu – raport Feynmana, wykonany niezależnie od prac komisji, niesatysfakcjonujących fizyka.
Epilog to Wartość nauki – przemówienie Feynmana, wygłoszone podczas jesiennej sesji National Academy of Sciences w 1955 roku – jedno z najbardziej sugestywnych i inspirujących, jak pisze o nim w przedmowie Ralph Leighton.
Spotkanie z Richardem Feynmanem zdecydowanie warto zacząć od Pan raczy żartować, panie Feynman. Potem warto jednak zmierzyć się także z mniej żartobliwą tematyką, zawartą w A co ciebie obchodzi, co myślą inni?
