Nakładem Wydawnictwa PWN ukazała się właśnie kolejna interesująca pozycja poświęcona poprawnej polszczyźnie – „Ucha, fochy, tarapaty. Czyli wszystko, co chcielibyście wiedzieć o polszczyźnie i o co nie baliście się zapytać”. Ta książka jest skutkiem zaangażowania w tematykę poprawności językowej wielu osób – Agaty Hąci, językoznawczyni od lat występującej w Polskim Radiu jako ekspertka, oraz słuchaczy niestrudzenie pytających o poprawność językową. Spośród kilku tysięcy takich pytań autorka wybrała te najbardziej zaskakujące i pobudzające do myślenia, szperania, szukania. To właśnie one stały się inspiracją do napisania tego poradnika.
Czytelnicy znajdą tu trzy rodzaje odpowiedzi: dla tych, którzy na szybko szukają rozstrzygnięcia. Dla tych, których prosta odpowiedź nie zadowala i chcieliby poznać odpowiedź nie tylko na pytanie: „Jak jest poprawnie?” albo „Czy to poprawne?”, ale też na pytanie: „Dlaczego tak jest?”. I wreszcie dla tych, którzy chcieliby głębiej wniknąć w zjawiska językowe.
Z językiem jest jak ze zdrowiem: prawie każdy ma coś do powiedzenia, bo prawie każdego dotyczą sprawy językowe
Agata Hącia odpowiada na rozmaite pytania związane z pisownią, wymową, odmianą i znaczeniem wyrazów, a także ich użyciem w zdaniu i tworzeniem nowych słów, m.in.:
- Dlaczego w Szwecji jest litera „c”, a w szwedzkim „dz”? Pisze się skserować czy zkserować? Vis-a-vis czy wiz-a-wiz?
- Co z manierą akcentowania wyrazów na pierwszą sylabę? Czy „połykanie głosek” jest poprawne? Dlaczego niektóre kobiety mówią dz-iękuję zamiast dziękuję?
- Czy wyrazy radio i studio się odmieniają? Schodzimy z roweru czy z rowera? Siatka ma ucha czy uszy? Kiedy odmieniamy nazwiska? Jedziemy do Włoszczowy czy do Włoszczowej?
- Jak się nazywa kobieta, która robi tapicerkę mebli? Czy survivalowca można nazwać jakoś inaczej? Skoro jest przedmieście, to czy może być przedwieście?
- Używamy grzebień czy grzebienia? Idziemy na komisariat czy do komisariatu? Gdy pies goni ludzi na rowerze, to kto biegnie, a kto jedzie?
- Czy w zgodzie z etykietą językową jest np. mówienie dzień dobry, gdy za oknem ciemno? Jeśli mówimy: chciałbym życzyć…, to czy naprawdę życzymy? Kto decyduje o sile wulgaryzmów?
- Mówimy chciałbym kochać czy chciałbym rozkochać? Czy możemy jeździć po alkoholu? Czym się różni mąż od małżonka? Skąd się wzięły tarapaty?
- Dlaczego żart uchodzi płazem, a nie gadem? Kim jest amator kwaśnych jabłek? Czy można strzelić focha?
O autorce
Agata Hącia – językoznawca, wykładowca akademicki. Specjalizuje się w zagadnieniach kultury języka (w szczególności: w zagadnieniach poprawności ortograficzno-interpunkcyjnej i leksykalno-składniowej), stylistyki oraz kognitywistyki w aspekcie lingwistycznym. Autorka i współautorka tekstów naukowych (książek i artykułów) oraz popularnonaukowych poświęconych polszczyźnie. Autorka i współautorka publikacji wspomagających edukację wczesnoszkolną dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wykładowczyni Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Rady Naukowej Instytutu Badań Edukacyjnych, członkini Zespołu Dydaktyki Przedmiotów Szkolnych IBE, gdzie prowadzi lub współprowadzi ogólnopolskie badania edukacyjne. Wieloletnia współprowadząca poradnię językową Uniwersytetu Warszawskiego. Ekspertka Poradni Językowej PWN.
Członkini Zespołu ds. Polityki Językowej Narodowego Centrum Kultury. Od 2000 r. stale związana z Radą Języka Polskiego przy Prezydium PAN. Wieloletnia sekretarz (obecnie: członkini) Zespołu Ortograficzno-Onomastycznego RJP, członkini Zespołu Języka w Mediach RJP. Rzeczoznawca MEN ds. oceny podręczników szkolnych, członkini zespołu standaryzującego kryteria oceniania podręczników. Członkini jury Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. Współpracuje m.in. z: Polską Akademią Nauk, Narodowym Centrum Kultury, Stowarzyszeniem Tłumaczy Przysięgłych TEPIS, Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury, Okręgową Radą Adwokacką, Rządowym Centrum Legislacji. Popularyzatorka wiedzy o języku polskim m.in. jako autorka wykładów i konkursów językowych organizowanych przez ośrodki i fundacje kulturalne z całego kraju.
Wieloletnia (od 2005 r.) stała współpracownica Polskiego Radia: Programu 1, Programu 2, Programu 4, Radia Dzieciom: ekspert audycji poświęconych językowi, autorka cyklicznych (codziennych, cotygodniowych lub codwutygodniowych – zależnie od programu) felietonów i pogadanek poświęconych polszczyźnie.
