Autor: Tomasz Szymon Markiewka
-
Wydawnictwo: Wydawnictwo Czarna Owca
Data wydania: 2021-03-10
ISBN: 9788381435574 -
Wydanie: papierowe, ebook
Oprawa: miękka
Liczba stron: 256
Rok 2020 wyraźnie pokazał, w jak marnie skonstruowanym świecie żyjemy. Pandemia COVID-19 skutecznie sparaliżowała systemy ochrony zdrowia w wielu państwach i potężnie uderzyła w światową gospodarkę. Bezlitośnie obnażyła też słabości systemu, który generując miliony bezrobotnych, innym zapewnia rekordowe zyski na giełdach.
A pandemia to dopiero początek. Katastrofa klimatyczna rozgrywa się na naszych oczach. Zmiany, o których piszą naukowcy, będą szybsze i brutalniejsze, a w dodatku – nieodwracalne. Bo to, że katastrofa się wydarzy, pisze doktor Tomasz S. Makiewka, to po prostu fakt. Pytanie, czy możemy jeszcze coś zrobić?
Markiewka mówi jasno: potrzebujemy więcej polityki. Ale nie tej rozumianej jako bezsensowne przepychanki i grę interesów na szczytach władzy. Autor definiuje politykę jako wynik społecznego zaangażowania. Głosowanie w wyborach i referendach, zamiast głosowanie portfelem. Głos obywatelek i obywateli – nie konsumentów. Obarczenie odpowiedzialnością tych, którzy czerpią zyski z niszczenia klimatu, a nie jednostki, których wpływ na globalną sytuację jest zerowy.
Politykę, do której robienia namawia autor, obserwowaliśmy w działaniu wielokrotnie. To dzięki niej udało się znieść niewolnictwo, wywalczyć prawa wyborcze dla kobiet i raz za razem wygrywać kolejne batalie o prawa człowieka i mniejszości. Rewolucje wydarzały się nieustannie, a kobiety i mężczyźni zmieniali świat wielokrotnie. My musimy jedynie zmienić go raz jeszcze.od wydawcy
Czy potrzebujemy zmiany znanego nam świata? A może żyje nam się już tak dobrze, że nie warto? Może ludzkość osiągnęła już wszystko? Tomasz S. Markiewka przekonuje, że potrzebujemy zmiany, ale nie dlatego, żeby zwiększać nieustannie PKB. Musimy wygrać walkę o coś ważniejszego, o klimat, a co za tym idzie, o naszą przyszłość.
Konsekwencje zmian klimatu dostrzegamy codziennie. Nie trzeba czytać naukowego raportu, żeby zobaczyć skutki suszy, wichury, deszczy nawalnych, ale warto zapoznać się z fachową literaturą, aby zrozumieć przyczyny i zacząć działać, bo czasu na zmianę stylu życia i funkcjonowania jest coraz mniej. Publikacje naukowe z zakresu fizyki atmosfery najczęściej nie zachęcają humanistów do lektury – trudne pojęcia, wskaźniki, skomplikowane procesy… Takim osobom mogę polecić „lżejszą” literaturę, która z pewnością zachęci ich do zgłębienia tematu. Pozycją, od której warto zacząć jest na pewno Zmienić świat raz jeszcze. Jak wygrać walkę o klimat? Tomasza S. Markiewki. Nie mogę obiecać, że lektura będzie przyjemna, choć autor ma świetne pióro i niezbędną wiedzę. Temat jest trudny i raczej przygnębiający, więc nie sposób oczekiwać, że będzie to lektura do poduszki, ale w pociągu czyta się całkiem dobrze.
Tomasz S. Markiewka pisze wprost, że działania jednostek nie wystarczą, potrzebujemy zmian odgórnych, systemowych. Podaje niezwykle obrazowe przykłady z innych dziedzin życia. Wszyscy jesteśmy przecież konsumentami (chcemy myśleć, że świadomymi), prawda? Tylko dlaczego myślimy o sobie właśnie w takich kategoriach? Czemu nie traktujemy siebie jako świadomych obywateli, którzy zamiast do supermarketu wybiorą się na łąkę i tam spędzą kilka godzin w ciszy i zieleni, a nie w gwarze rozmów i przy oślepiających światłach? Zamiast dalekiej podróży, skorzystają z turystki lokalnej? To prawda, że w gospodarce wolnorynkowej głosujemy pieniędzmi, ale głosowanie nie jest demokratyczne. Kapitał zgromadzony przez garstkę najbogatszych przewyższa to, co mają pozostali mieszkańcy Ziemi. Jeżeli nawet mielibyśmy środki finansowe, żeby zawsze wybrać najdroższe, ale najbardziej ekologiczne rozwiązanie, to czy możemy mieć pewność, że ono takie właśnie jest? Niestety ekościema jest powszechna i ma się aż nazbyt dobrze. Podobnie jak Tomasz S. Markiewka uważam, że sęk nie w tym, aby zmienić jedno zachowanie jednej osoby, ale sposób myślenia ogółu.
Autor podkreśla znaczenie polityki w procesie przeobrażania się, jaki musi się rozpocząć i nabrać wręcz zawrotnego tempa, bo czasu mamy mało. Głos ekspertów jest ważny, ale to nie oni są decydentami. Naukowcy już od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku ostrzegali przed skutkami zmian klimatu. Czy ich działania dały pożądany rezultat? Niestety nie. Choć powstają kolejne raporty, takie jak przygotowywane przez Międzynarodowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPPC), publikacje ułatwiające zrozumienie trudnego i złożonego procesu, jak choćby Nauka o klimacie autorstwa Marcina Popkiewicza, Aleksandry Kardaś i Szymona Malinowskiego, to nadal zbyt mało robimy. Nie możemy liczyć, że nagle powstanie taka ilość innowacyjnych, przełomowych wręcz rozwiązań, że nie będziemy potrzebowali zmian w przemyśle, transporcie, konsumpcji itp. Problemy społeczne nie rozwiązują się same. Kobiety nie uzyskały praw wyborczych bez podjęcia działania, podobnie jak Afroamerykanie. Przykłady te wydają się odległe, ale mechanizm jest ten sam. Duża zmiana wymaga ogromnego wysiłku, a nie działań pozorowanych.
Do skutków jakie przynoszą i przyniosą w przyszłości zmiany klimatu trzeba przygotować się dziś. Jak? Systemowo i holistycznie, pamiętając, że problem najmocniej uderzy w najuboższych i najbardziej bezbronnych. Jeżeli nie znajdujemy się w tej grupie, to nie oznacza, że konsekwencje tego stanu rzeczy nie dotkną i nas. Może takie książki, jak praca Markiewki pomogą nam to zrozumieć i zawalczyć o przyszłość?
Książkę czyta się niezwykle szybko dzięki temu jak została przygotowana do druku i jak skonstruowana. Font jest duży, czytelny, marginesy obszerne, papier nie jest biały. Całość jest bardzo spójna i logiczna. Nie wiem, czy to zasługa redaktora, czy warsztat autora, ale publikacja ma zachowany jednolity styl, nie ma lepszych i słabszych części. To typ publikacji, dzięki którym widzimy pełny obraz w odniesieniu do złożonego i skomplikowanego problemu społecznego, a nie tylko wycinki rzeczywistości.
