The Slavic Myths

Autor: Noah Charney, Svetlana Slapsak

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Wydawnictwo: Thames&Hudson
  Data wydania: 2023
  ISBN:  978-0-500-02501-7
  
• Wydanie: papierowe, z twardą oprawą
  Liczba stron: 240

Slavic cultures are far-ranging, comprising East Slavs (Russia, Ukraine, Belarus), West Slavs (Czech Republic, Slovakia, Poland) and South Slavs (the countries of former Yugoslavia plus Bulgaria), yet they are connected by tales of adventure and magic with deep roots in a common lore. In this first collection of Slavic myths for an international readership, Noah Charney and Svetlana Slapšak expertly weave together a retelling of the ancient stories with nuanced analysis that illuminates their place at the heart of Slavic tradition.Though less familiar to us than the legends of ancient Egypt, Greece and Scandinavia, in the world of Slavic mythology we find much that we can recognize: petulant deities, demons and faeries; witches, the sinister vestica, whose magic may harm or heal; a supreme god who can summon storms and hurl thunderbolts. Gods gather under the World Tree, reminiscent of Norse mythology’s Yggdrasill; or, after the coming of Christianity, congregate among the clouds. The vampire – usually the only Serbo-Croatian word in any foreign-language dictionary – and the werewolf emerge from the shallow graves of Slavic belief.In their careful analysis and sensitive reconstructions of the origin stories, Charney and Slapsak unearth the Slavic beliefs before their distortion first by Christian chroniclers and then by 19th-century scholars seeking origin stories for their new-born nation states. They reveal links not only to the neighbouring pantheons of Greece, Rome, Egypt and Scandinavia but also the belief systems of indigenous peoples of Australia, the Americas, Africa and Asia. In so doing, they draw out the universalities that cut across cultures in the stories we tell ourselves.

z opisu wydawcy

UWAGA Książka nie posiada jeszcze polskiego wydania, jest dostępna jedynie w języku angielskim! UWAGA

Kultury słowiańskie, mimo swojej bezspornej bliskości, są też zróżnicowane i obejmują Słowian Wschodnich (Rosja, Ukraina, Białoruś), Słowian Zachodnich (Czechy, Słowacja, Polska) i Słowian Południowych (kraje bałkańskie i Bułgaria). Wszystkie je łączą jednak opowieści mitologiczne mające głębokie korzenie we wspólnej tradycji opowiadaczy. Książka Noaha Charney`a i Svetlany Slapšak jest chyba pierwszym takim zbiorem przeznaczonym dla międzynarodowego czytelnika. Autorzy umiejętnie splatają narrację o legendach z ich głębszym kontekstem oraz analizą, która rzuca światło na ich miejsce w słowiańskiej tradycji.

Mity słowiańskie przeciętnemu odbiorcy europejskiemu są znane (o wiele?) mniej niż legendy starożytnego Egiptu, Grecji i Skandynawii. Mógłbym zaryzykować stwierdzenie, że poza kilkoma najpopularniejszymi motywami nie są znane również w Polsce, zwłaszcza że źródeł pisanych pochodzących sprzed chrystianizacji, mówiących o wierzeniach i bogach słowiańskich przetrwało bardzo mało. Choć ostatnimi laty wracają do świadomości społecznej, choćby za sprawą gier komputerowych (Wiedźmin) czy cyklu Legendy polskie portalu Allegro. Niestety książka nie ma jeszcze polskiego tłumaczenia, ale być może któreś wydawnictwo zdecyduje się na jej wydanie również u nas. Wszak warto, aby przypomnieć sobie o wspólnych, słowiańskich korzeniach, nie ograniczając się jedynie do wampirów/wilkołaków i domku na kurzej łapce.

Książka nie jest jedynie zbiorem mitologii, skojarzenie z Mitologią Parandowskiego będzie błędne albo przynajmniej niepełne. Autorzy nie tylko opowiadają legendy, ale umieszczają je w kontekście i uzupełniają o część analityczną. Czytelnik będzie miał zatem do czynienia z bardziej wszechstronną książką niż tylko zbiorem opowiadań. Zagadnienie zostało opracowane bardziej całościowo, wszechstronnie. Narracja jest też wzbogacona o cykl 38 ilustracji w stylu drzeworytów autorstwa Joe McLarena. Widać, że autorzy wykonali dużo pracy przed przystąpieniem do pisania książki, wystarczy spojrzeć na to, jak obszerna jest bibliografia; wydaje mi się jednak, że definicja mitu jest bardzo szeroka, zawiera w sobie również elementy folkloru i wierzeń ludowych. Książka zatem obejmuje nieco większy zakres merytoryczny treści, niż może sugerować jej tytuł (co oczywiście nie jest zarzutem wobec tej pozycji; wartości z całą pewnością jej to nie ujmuje).

Muszę zaznaczyć, że książka nie jest dziełem kompletnym, ale raczej wprowadzeniem do mitologii słowiańskiej, co niejako zasygnalizowałem już w poprzednich akapitach. Tytuł ten składa się z siedmiu rozdziałów, z których każdy zawiera opowieść o dwóch mitach, przy czym autorzy nie cytują innych dzieł, ale raczej układają narrację na nowo, opowiadając poszczególne historie na swój sposób. Po części opowiadanej następuje część poświęcona kontekstowi mitów. Książka jest tak skonstruowana, że można ją czytać po kolei, od deski do deski, jak również wybierać rozdziały, ponieważ stanowią one odrębne historie w ramach większej całości.

The Slavic myths to książka ważna, która wychodzi w dosyć sprzyjającym czasie, ponieważ zaledwie kilka lat temu rozpoczęło się zainteresowanie słowiańskimi mitami za sprawą gry o Wiedźminie, a teraz również dzięki ekranizacji książek o Geralcie z Rivii. Przy tym autorzy podchodzą do tematu dosyć gruntownie, ponieważ nie interesuje ich jedynie opowiedzenie historii, ale również przedstawienie ich szerszego kontekstu historycznego i kulturalnego. Można z pewną dozą ostrożności powiedzieć, że w pewien sposób jest to książka przełomowa, bo trafia do mainstreamu świata anglojęzycznego. Czekam z niecierpliwością na jej polskie wydanie.