Biegnąca z wilkami. Archetyp Dzikiej Kobiety w mitach i legendach

Autorka: Clarissa Pinkola Estés

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Agnieszka Cioch
  Tytuł oryginału: Women Who Run With The Wolves
  Wydawnictwo: Zysk i S-ka
  Data wydania: 2001
  ISBN 978-83-7506-6-388
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 552

Autorka pochodzenia meksykańsko-hiszpańskiego wychowana w poszanowaniu tradycji i w bliskości z naturą twierdzi, że poezją zaczęła przemawiać, zanim nauczyła się pisać. Loretto Heights College ukończyła z wyróżnieniem. W The Union Institute otrzymała tytuł doktora etnologii i psychologii klinicznej, a następnie tytuł dyplomowanego psychoanalityka Międzynarodowego Związku Psychologii Analitycznej w Zurychu w Szwajcarii. „Biegnąca z wilkami” zawiera bogate intelektualnie mity, opowieści o kobiecie pełnej życiodajnej siły, wypełnionej dobrymi instynktami, pasją i kreatywnością. Jest ona dziką kobietą posiadającą naturę zdominowaną przez instynkt. Współczesnym kobietom Estés pomaga odnaleźć cechy, tworząc nowy leksykon opisujący kobiecą psychikę, a także pokazuje, jak wspaniale być kobietą. Światowy bestseller. z opisu wydawnictwa

„Dzikie zwierzęta i Dzika Kobieta to zagrożone gatunki”. Stwierdzenie to nie tylko otwiera lekturę „Biegnącej z wilkami”, ale również stanowi jej kwintesencję. Szczerze mówiąc, można je nawet uznać za streszczenie książki. Bo porównanie kobiet do dzikich zwierząt, w tym przede wszystkim do wilków stanowi jakby pień tej pozycji, od którego wyrastają boczne gałęzie, czyli opowieści traktujące o pierwotnej dzikości kobiet. Wedle autorki, kobiety i wilki są populacjami o mocno nadszarpniętym zdrowiu – na przestrzeni minionych wieków przyszło im wiele wycierpieć. Ale tak, jak populacje wilków powoli się odbudowują – tak, zdaniem Clarissy Pinkoli Estés, odbudowuje się pierwotny archetyp Dzikich Kobiet.

„Biegnąca z wilkami” to pozycja, w której Estés zebrała kilkanaście baśni, mitów, legend i opowieści z całego świata. Są to zarazem baśni znane i stosunkowo popularne, takie jak opowieść o Sinobrodym, jak i historie niszowe, z którymi autorka zapoznała się podczas swoich wieloletnich podróży tropem opowieści. Do każdej z tych historii Estés przygotowała krótki wstęp, który pozwala lepiej zrozumieć treść oraz drugie dno znaczeniowe opowieści. Po przytoczeniu baśni autorka zaprasza czytelnika na dogłębną analizę treści historii oraz wspólne odszukiwanie ukrytych znaczeń. Analizom tym towarzyszą często nawiązania do zachowań i przeżyć dzikich zwierząt, zwłaszcza wilków, do których porównywane są te kobiety, które „nie utraciły swojego pierwotnego instynktu”.

Przytoczone w „Biegnącej z wilkami” opowieści są bardzo różnorodne – zarówno w warstwie treściowej, jak i kulturowej. Wszystkie jednak – zdaniem Estés opowiadają o tym, w jaki sposób kobiety zaprzepaściły swoją dzikość lub – w jaki sposób mogą ją odzyskać. Dzikość rozumiana przez autorkę „Biegnącej…” to przede wszystkim niezależność, ufność we własne instynkty i popędy; to autonomiczność. Cechy te podkreślane są przy każdej przytoczonej opowieści nie bez przyczyny – mają one bowiem reprezentować zarówno kobiety, jak i wilki.

Interpretacja każdej z zawartych w książce historii jest bardzo subiektywna i autorka nie ukrywa tego. Wszystkie baśni, legendy, czy mity analizowane są w kontekście psychologii Junga, którą Estés reprezentuje jako przedstawicielka jego szkoły oraz jako psychoanalityk. Opowieści zebrane w „Biegnącej…” mają zatem opisywać całość psychiki kobiety. Poszczególne postaci występujące w danej historii to elementy duchowości, jaźni, wnętrza kobiecego. Wydarzenia, które rozgrywają się w opowieści interpretowane są przez Estés jako próby, przez jakie w swoim życiu przechodzi kobieta, dojrzewając i odnajdując swoją dzikość.

Z całą pewnością łatwo jest określić grupę odbiorców tej lektury. To kobiety. Estés nie ukrywa, że słowa swoje kieruje właśnie do nich. Rola mężczyzny ma się jej zdaniem ograniczać raczej do poznawania „złożonej psychiki kobiecej”, co z resztą wyraża w sposób następujący: „Jeśli kobiety pragną, by mężczyźni naprawdę je poznali, to muszą użyczyć im nieco swej głębokiej mądrości”. Taka idea przyświeca z resztą treści całej pozycji. Wielka szkoda, bo przecież wydaje się, że wilczyce – na które tak często powołuje się Estés – wysoko sobie cenią swoich partnerów i prawdopodobnie w tej kwestii kobiety się od nich nie różnią.

Czytelnik (czytelniczka?) „Biegnącej z wilkami” z całą pewnością może z tej lektury wiele się dowiedzieć. Przede wszystkim, może zapoznać się z przepięknymi opowieściami z całego świata – opowieściami o bardzo różnorodnym tle kulturowym. Traktowana jako zbiór ciekawych historii „Biegnąca z wilkami” prawdopodobnie zaskoczy pozytywnie każdego dorosłego czytelnika, bowiem wiele z przytoczonych opowieści jest słabo znanych w naszym kręgu kulturowym. Również zaproponowane interpretacje mogą okazać się czymś nowym i świeżym. Warto jednak podkreślić, że autorka dokonuje analizy mitów i legend pozbawiając je w dużej mierze pierwotnego kontekstu, a skupiając się raczej na współczesnej interpretacji – dokonanej na potrzeby własnych hipotez psychoanalitycznych.

„Biegnąca z wilkami” jest pozycją bardzo starannie przygotowaną, a także ciekawie pisaną. Ocena tej książki zależy przede wszystkim od pierwotnych oczekiwań czytelnika. Przytoczone opowieści są różnorodne i ciekawe, zaś ich omówienie – dogłębne i bardzo szczegółowe. Jednakże zawieść może się ktoś, kto spodziewa się naukowego opracowania mitów i legend, czy analizy baśni uwzględniającej kontekst kultury i czasów danej społeczności. Jak wspomniano, cała książka napisana przez Estés jest bardzo subiektywna. Trzeba też przyznać, że zaproponowane przez nią interpretacje mitów są nieco powtarzalne. Każdy z nich można by – z pewną dozą złośliwości – streścić jako: „girl power!”. Pozostawiając jednak złośliwość za sobą należy podkreślić, że książka zupełnie słusznie stała się światowym bestsellerem. Czyta się ją z zaciekawieniem i zaangażowaniem. Jest to również jedna z tych pozycji, które warto mieć na półce, by po jakimś czasie móc do niej wrócić. Być może Estés stworzyła pozycję, którą zarówno pisze się przez jedenaście lat, jak i przez jedenaście lat się ją czyta – wciąż odkrywając w niej coś nowego…?