Kres ewolucji. Dinozaury, wielkie wymierania i bioróżnorodność

Autor: Peter Ward

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Karol Sabath & Marcin Ryszkiewicz
  Konsultacja naukowa: –
  Tytuł oryginału: End of evolution. Dinosaurs, mass extinction and biodiversity.
  Seria/cykl wydawniczy: Na ścieżkach nauki
  Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
  Data wydania: 1995
  ISBN: 83-86669-57-8
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 360

Sześćdziesiąt pięć milionów lat temu w Ziemię uderzyła kilkukilometrowa planetoida. Na naszej planecie rozszalały się pożary, atmosferę wypełniły trujące gazy. Katastrofy nie przeżyły dinozaury – w taki sposób rozpoczęła się era panowania ssaków. Nie było to ani pierwsze ani jedyne wyginiecie gatunku w historii Ziemi…
Peter Ward przedstawia w fascynujący sposób problematykę wymierania gatunków. źródło opisu: Prószyński i S-ka

Muszę przyznać, że książkę tą czytałem już dość dawno temu, jednak i tak postanowiłem ją tutaj omówić. Sądzę, że wiele w życiu, w wyobrażeniach, a czasem i w decyzjach czy wyborze drogi zawodowej zależy od obrazów z dzieciństwa i młodości. Zgadzam się z tym twierdzeniem i to samo pisze Autor: „zobaczyłem obrazek brachiozaura zanurzonego w błocie”. To przeżycie w dużym stopniu wpłynęło na jego przyszłą pracę. Może to nie to samo, ale książka Warda na długo pozostała w mojej pamięci.

Kres ewolucji można przeczytać jednym tchem, można też delektować się poszczególnymi rozdziałami. Autor bez dogmatyzmu (co nie tylko dziś jest bardzo ważne i pożądane), spokojnie i przekonująco przytacza i analizuje paleontologiczne dowody ewolucji. W tekście znajdziemy też sporo geologii, co jest szczególnie interesujące. Rusztowaniem rozważań są dinozaury, ich różnorodność biologiczna, behawior, ekologia, przyczyny i przebieg wymierania. To jednak tylko część treści, bo tworzą ją także odniesienia do innych poza kredowym epizodów masowych wymierań w historii Ziemi. Autor nie ogranicza się do dalekiej przeszłości analizując także teorię wielkiego zabijania (czyli przełowienia, ang. overkilling), związaną z naszym gatunkiem i jego rozprzestrzenianiem się po świecie, a nawet nie waha się zaproponować pewnych wniosków dotyczących współczesności.

Książka wpisuje się w nurt paradygmatu naukowego rehabilitującego teorię katastrofizmu. Przy pomocy naukowych dowodów i argumentacji pokazuje, jak w skali geologicznej sprawdza się teoria równowag nietrwałych Goulda-Eldrige’a (ang. punctuated equilibria) i jak dobrym dopełnieniem teorii uniformitarystycznej jest rozsądnie dawkowana teoria katastrof.

Na koniec nie omieszkam wskazać dwóch znakomitych tłumaczy. Są oni nie tylko przednimi naukowcami (co wyrażają m.in. komentując tekst wyważonymi i potrzebnymi przypisami), ale też sprawnymi pisarzami, co powoduje, że lektura jest nie tylko pouczająca ale też przyjemna.