Autor: Scott M. Rusch
-
Tłumaczenie: Norbert Radomski
Tytuł oryginału: Sparta at War
Seria/cykl wydawniczy: –
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy Rebis
Data wydania: 2014
ISBN 978-83-7818-463-8 -
Wydanie: papierowe
Oprawa: twarda
Liczba stron: 368
Państwo spartańskie niemal dwa stulecia było największą potęgą militarną starożytnej Grecji. Jego jedyny w swoim rodzaju ustrój społeczno-polityczny stworzył niepokonaną przez długi czas obywatelską armię hoplitów. Scott Rusch śledzi dzieje spartańskiej polis od jej powstania około roku 950 p.n.e., przez zwycięstwa Sparty i utworzonego przez nią Związku Peloponeskiego nad potężnymi imperiami: perskim i ateńskim w V w. p.n.e., po klęskę poniesioną w wojnie z Tebami i późniejsze nieudane próby odzyskania dawnej potęgi.
Autor książki podjął się niezwykle trudnego i ambitnego zadania: przeanalizowania militarnej historii Sparty od początku jej istnienia, aż do upadku potęgi polis w połowie IV wieku p.n.e. Z zadania wywiązał się dobrze. Dał czytelnikowi jasny i klarowny opis blisko sześciu stuleci wspaniałej historii i niezwykłego społeczeństwa starożytnej Sparty.
W swojej książce Scott Rusch w doskonały sposób opisuje militarne i polityczne dokonania Sparty, a wszystko to opiera na świetnej znajomości źródeł antycznych. Dzięki temu jego praca jest świeża i nowatorska. Co zwraca szczególnie uwagę czytelnika? Przede wszystkim dynamika opisu. W książce Ruscha ciągle coś się dzieje, tak jak w prawdziwym życiu: wojna, bitwa, pokój, pertraktacje i rozmowy, zdrada, podstęp… Historia w wydaniu amerykańskiego badacza jest dynamiczna, żywa, a nie skostniała i statyczna, jak to często ma miejsce w wydaniu europejskich historyków.
Autor skupia się przede wszystkim na działaniach militarnych Sparty, zwłaszcza wojnie z Persami i wojnie peloponeskiej. Szczególny nacisk kładzie na taktykę i strategię stosowane przez Spartan w prowadzonych przez nich kampaniach. Wszystko to poparte przykładami, które analizowane są z ogromną wnikliwością, bardzo szczegółowo. Nie tylko jednak wojna jest w kręgu jego zainteresowań autora. Rusch porusza też sprawy społeczne i gospodarcze dotyczące greckich polis. Przedstawia ustrój społeczny i polityczny Sparty, organizację jej armii. Daje szeroką perspektywę i obraz stosunków społeczno-politycznych i wojskowych samej Sparty i jej sąsiadów – innych polis. Jego wykład wspierają liczne mapy i fotografie. Tyle pochwał.
In minus? Praca napisana jest dość hermetycznym językiem zawodowego historyka. Dużo tu dat, nazw własnych, fachowych terminów z zakresu starożytnej wojskowości. Trzeba nieźle orientować się w historii starożytnej Grecji, aby nadążyć za tokiem rozumowania i opowieścią autora. Szkoda też, że tak mało miejsca Rusch poświęcił uzbrojeniu i wyposażeniu hoplitów oraz dokonaniom militarnym Sparty na morzu.
„Wojny Sparty” to rzetelne i obiektywne opracowanie. Książka zawiera mnóstwo informacji z zakresu historii starożytnej Grecji. Jest małą skarbnicą wiedzy dla każdego, kto interesuje się antyczną Grecją, zwłaszcza Spartą. Śmiem twierdzić, że to jedno z najlepszych opracowań dostępnych w Polsce na temat starożytnej Sparty, zwłaszcza dziejów jej wojskowości. Bardzo sprawnie, umiejętnie napisana książka. Robi dobre wrażenie na czytelniku i przy odrobinie wysiłku ze strony czytającego – jest w pełni zrozumiała. Czyta się ją dość szybko i przyjemnie, ale trzeba to czynić uważnie i w skupieniu. Lektura warta poświęcenia jej czasu i wysiłku.
