Autor: Ian Tattersall
-
Tłumaczenie: Marcin Ryszkiewicz
Konsultacja naukowa: brak
Tytuł oryginału: Becoming human. Evolution and human uniqueness
Seria/cykl wydawniczy: Nauka na progu trzeciego tysiąclecia
Wydawnictwo: CiS & W.A.B.
Data wydania: 2001
ISBN: 83-85458-47-6 -
Wydanie: papierowe
Oprawa: miękka
Liczba stron: 272
W tej wspaniale napisanej książce Ian Tattersall łączy wiedzę o początkach ludzkości, archeologii paleolitu, zachowaniu naczelnych, sztuce prehistorycznej, działaniu ludzkiego mózgu i naszych niezwykłych zdolnościach poznawczych, by przekonująco opowiedzieć, jak „czyniliśmy Ziemię sobie poddaną”. Wydawnictwo CiS
Każda książka o antropogenezie ma swój niepowtarzalny urok i każda pod nieco innym kątem przedstawia ten sam temat. Temat zaś jest tak skomplikowany, wielowątkowy i rozległy, że każdy znajdzie coś dla siebie – zarówno do napisania, jak i do przeczytania. Zatem mamy idealne pole do popisu dla autorów i ucztę dla czytelników.
Niniejsza książka łączy już a priori dwa idealne elementy: Autora – emerytowanego kuratora w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku i Tłumacza – pracownika Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Obydwaj są znakomitymi popularyzatorami nauki i pierwszorzędnymi, czynnymi naukowcami. Co prawda zawsze uważam, że konsultant naukowy nie zawadzi żadnej książce popularnonaukowej, ale w tym wypadku konieczny rzeczywiście nie jest.
Jak przystało na pozycję znakomitą nie jest to sucha relacja z rozwoju gatunków przedludzkich. Jest to wciągająca i bardzo pogłębiona egzegeza przyczyn i mechanizmów pojawienia się, formowania, zróżnicowania i rozprzestrzenienia człowieka współczesnego. Sporo miejsca zajmują pasjonujące rozważania o etologii i behawiorze. Zarysowane jest tło ekologiczne wydarzeń. Główni bohaterowie stają się nam bliżsi, ubrani w ciało, szaty i intencje, kiedy Autor na podstawie coraz liczniejszych przesłanek z badań przedstawia nam styl życia poszczególnych postaci.
W tle przemycone są teoretyczne uwagi o neoewolucjonizmie, daty i nazwy gatunków w albumie rodowodowym Homo sapiens – już na pierwszy rzut oka widać ogromny talent popularyzatorski i dużą, wynikającą z doświadczenia swobodę przekazywania wiedzy. Fascynacja Autora neandertalczykiem daje o sobie znać w wielu akapitach poświęconych temu gatunkowi. Po każdym rozdziale zamieszczone są sugestie dalszych, uzupełniających lektur.
Jeśli ktoś czytał już kilka moich omówień podobnych książek może odnieść wrażenie, że jestem stronniczy przez swoje zainteresowania. Może po trochu tak jest, ale zalet tej książki nie sposób nie dostrzec. Choć nie zawiera ilustracji, jest dość ładnie wydana. Oczywiście każdy autor o dużym doświadczeniu badawczym i biorący aktywny udział w pracach i dyskusjach naukowych ma pewną wizję i tezę, którą w swoim tekście zawiera. W tej publikacji poglądy Autora są wyważone i nie wysuwają się na plan pierwszy. Pomimo nieuchronnego upływu czasu, książka jest wciągająca i cały czas w przeważającej części zgodna z aktualnym stanem wiedzy. Przyjemność lektury powoduje, że ma się ochotę wiele razy wracać do niektórych fragmentów. Jednym słowem polecam.
Na koniec tego minicyklu o różnych aspektach ewolucji człowieka, zawsze będziemy odsyłać do innych omówień książek o podobnej tematyce, znajdujących się na tej stronie. Można zatem zobaczyć również na: K. Darwin – O pochodzeniu gatunków; R.M. Sapolsky – Małpie amory; J. Shreeve – Zagadka neandertalczyka; N. Etcoff – Przetrwają najpiękniejsi; R.Dunbar – Nowa historia ewolucji człowieka; R. Foley – Zanim człowiek stał się człowiekiem, A. Herman – Zagadki z przeszłości.
