Teorie spiskowe. Nic nie jest takie, na jakie wygląda

Autor: Michael Butter

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tytuł oryginału: Nichts ist, wie es scheint: Über Verschwörungstheorien
  Tłumaczenie: Joanna Gilewicz
  Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
  Data wydania: 2022
  Format: 150×230 cm
  ISBN: 978-83-233-5184-9
  

• Wydanie: papierowe
  Liczba stron: 224

„Mark Zuckerberg jest człekokształtną jaszczurką, amerykański rząd zlecił atak na World Trade Center, a lądowanie na Księżycu to kłamstwo. Oto tylko kilka przykładów niezliczonych teorii spiskowych. Czym są i dlaczego ludzie w nie wierzą? I czy mogą być niebezpieczne?

Michael Butter, rozprawiając się z mitami narosłymi w dyskusjach medialnych, przedstawia cechy, rodzaje i rozwój teorii spiskowych. Posługując się przykładami od zabójstwa Juliusza Cezara po flirt Donalda Trumpa z konspiracjonizmem, pokazuje, jak powstają i co oznaczają dla ich wyznawców. Udowadnia, że są osoby bardziej podatne na proponowaną retorykę, przekonane, że jako nieliczne znają prawdę i odkryły perfidny plan.

Nowe narracje spiskowe pojawiają się każdego dnia. Jedni w nie wierzą, drudzy obawiają się fatalnych skutków konspiracjonizmu. Książka Buttera pozwala nam na zrozumienie istoty, fenomenu i konsekwencji tego wszechobecnego zjawiska.”

z opisu wydawcy

Książka Michaela Buttera Teorie spiskowe to jedna z tych prac, które objaśniają świat w prosty i zrozumiały sposób. To przewodnik po tym, jak poruszać się w świecie pełnym teorii spiskowych, przekłamań i nadinterpretacji faktów. Użyteczny dla współczesnego człowieka, który na co dzień styka się z natłokiem informacji, często mających na celu wprowadzenie w błąd ich odbiorcy.

To świetnie napisana książka. Doskonały język autora, zrozumiały dla laika (duża w tym zasługa polskiego tłumacza). Pracę czyta się szybko; autor potrafi zainteresować i porwać czytelnika w nurt swoich rozważań. Prowadzi go przez meandry skomplikowanych badań nad konspiracjonizmem, przedstawia genezę i skutki teorii spiskowych, ich historię, rozwój i ewolucję w czasie i przestrzeni. Zwraca uwagę na najważniejsze zagadnienia i problemy związane z teoriami spiskowymi. W zasadzie to kompletna analiza zagadnienia konspiracjonizmu z poziomu historii, socjologii, psychologii i kilku innych dziedzin naukowych.

Przy natłoku informacji i skomplikowaniu wiedzy, Michael Butter potrafi znakomicie wytłumaczyć czytelnikowi wykładany temat. Jego wywód jest logiczny i zrozumiały, nie ma w nim miejsca na przydługie dywagacje. Tu jedno wynika z drugiego, a wszystko jest jasne, kiedy podążamy za tokiem myślowym autora. Nie trzeba być naukowcem, aby zrozumieć, o czym jest książka. Autor ma rzadki dar przekazywania trudnej i skomplikowanej wiedzy w przystępny sposób.

Butter wiele uwagi poświęca Donaldowi Trumpowi, który służy mu jako przykład tego, jak można tworzyć i wykorzystywać teorie spiskowe na swoją korzyść oraz jak jednostki potrafią posługiwać się konspiracjonizmem do osiągnięcia własnych celów politycznych. Autor przedstawia też kilku najbardziej znanych i „wpływowych” dziś twórców teorii spiskowych, wykorzystujących je na co dzień w swojej pracy. Twórcy tych teorii nie są ich wyznawcami i nie wierzą w nie, ale czerpią z nich zyski.

Butter zajmuje się też skutkami, konsekwencjami funkcjonowania teorii spiskowych nie tylko w nauce (bo ta poradziła już sobie z nimi, marginalizując je), ale też w życiu społecznym czy politycznym. Autor wskazuje na zagrożenia z tym związane, ale proponuje też możliwe rozwiązania, zapobiegające zgubnym skutkom funkcjonowania teorii spiskowych. Istotnym i interesującym zagadnieniem poruszanym w książce jest też przyszłość konspiracjonizmu i wpływ wywierany na niego przez internet. Zagadnieniem fascynującym w tym kontekście jest ewolucja i szybki rozwój mediów społecznościowych, a także to, jak zmieniają one same teorie spiskowe.

Podsumowując, książka jest naprawdę dobrze napisana i godna polecenia. Trzeba ją przeczytać, aby zrozumieć ważną część rzeczywistości, w jakiej żyjemy i się poruszamy. To w zasadzie lektura obowiązkowa dla każdego z nas.