Bauhaus nauczanie/nowy człowiek

red. naukowa Małgorzata Leyko

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Muzeum Sztuki w Łodzi
  Projekt okładki: Polkadot Studio Graficzne, Aleksandra Woźniak, Hanna Niemierowicz
  ISBN: 978-83-8220-509-1
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka ze skrzydełkami
  Stron: 226

 

Autorzy tekstów zawartych w publikacji wiele miejsca poświęcili badaniom dowodzącym związków polskiej awangardy z wypracowaną w Bauhausie praktyką i teorią sztuki. Artyści wykładający na tej uczelni nie tylko sami eksperymentowali z nowymi metodami kształcenia, ale także przyczynili się do wychowania kolejnych pokoleń twórców zakładających swoje ośrodki edukacyjne zarówno w Europie, jak i na świecie. Wpływ Bauhausu na inne uczelnie, zarówno sobie współczesne, jak i założone później, był szeroki i długotrwały, niezaprzeczalnie wiązał się z poszukiwaniem innowacyjnego sposobu postrzegania sztuki, a także umiejscowienia nowego człowieka w nowoczesnym świecie. (…)

Teksty zawarte w publikacji:
Małgorzata Leyko Seminarium Oskara Schlemmera Der Mensch
Claudia Fleischle – Braun Ruch i taniec w programie kształcenia estetycznego Bauhausu w Weimarze i w Dessau
Przemysław Strożek Wchutiemas, Bauhaus i sport
Andrzej Gwóźdź Epizody trudnego sąsiedztwa: filmy (z) Bauhausu. Niedoceniony projekt „nowego widzenia
Agnieszka Rejniak – Majewska W poszukiwaniu metody organicznej. Bauhaus, New Bauhaus i „nowe widzenie
Anke Blümm Polscy studenci w Bauhausie? Zarys
Paulina Kurc-Maj, Anna Saciuk-Gąsowska Co, jeśli nie Bauhaus? Koncepcja nowoczesnej szkoły artystycznej według Władysława Strzemińskiego

z opisu wydawcy

Nauka eksperymentowania i doświadczania w Bauhausie musiała być niezwykłym doznaniem. Z perspektywy studenta, ucznia, a nawet dydaktyka to szczyt marzeń należeć do tak postępowej, nowoczesnej szkoły, w której centrum stoi człowiek.

Bauhaus z koncepcją nowego człowieka, nowego stylu życia objawił się po I Wojnie Światowej z niepopularną dotychczas wizją kształcenia autonomicznych twórców, wizjonerów, artystów totalnych. Takimi byli członkowie Bauhausu: Walter Gropius, László Moholy-Nagy, Paul Klee, Hannes Meyer, Johannes Itten, Oskar Schlemmer, Lothar Schreyer, Gertrud Grunow, Wassily Kandinsky i inni, którzy uczyli, jak poszukiwać drogi do dzieła absolutnego.

O koncepcji tworzenia i wizji twórcy oraz o strukturze dydaktyczno-artystycznej, jaką był Bauhaus, o jej głównych aktorach i profesorach traktuje publikacja Bauhaus nauczanie/nowy człowiek, która wprawdzie ma wymiar stricte naukowy, ale porywająco prowadzi czytelnika przez artystyczne aspekty działalności Bauhausu, jednej z najbardziej awangardowych i postępowych szkół dwudziestego wieku, założonej w Weimarze w 1919 roku z inicjatywy Waltera Gropiusa.

Książka Bauhaus nauczanie/nowy człowiek opublikowana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego i Muzeum Sztuki to zbiór artykułów zaprezentowanych podczas seminarium naukowego organizowanego w Łodzi 16.11.2019. Tematy zaproponowane przez autorów tekstów pozwalają wyłonić obraz nowego człowieka, który był celem i nadrzędnym tematem rozważań artystów Bauhausu oraz poznać metody edukacji w ramach „nowego widzenia”.

W książce znajduje się siedem artykułów naukowych, których tematy koncentrują się jednak głównie wokół postrzegania nowego człowieka w różnych konstelacjach: w sztukach plastycznych, tańcu, gimnastyce, fotografii, filmie. Opisane są też polskie wątki oraz inspiracje Bauhausem w koncepcji nowoczesnej szkoły artystycznej według Władysława Strzemińskiego. Miły dodatek stanowią zawarte w aneksie grafiki, zdjęcia oraz artykuły publikowane na łamach czasopism „Blok”(1924), „Zwrotnica”(1927), „Praesens”(1930), które dają wszak śladowy, ale jednak znak recepcji Bauhausu w dwudziestoleciu międzywojennym. Pewien niedosyt pozostawia strona graficzna książki, przedruki artykułów są mało czytelne, a fotografie zasługiwałyby na wyrazistą oprawę ilustratorską.

Autorzy tekstów analizując założenia Bauhausu, opisują metody pracy wykładowców, charakteryzują wielowymiarowy charakter działalności artystyczno-rzemieślniczej szkoły, podkreślają jak nowatorski, ale też ponadczasowy był kierunek działań jej dydaktyków. Czołowi twórcy i artyści Bauhausu wraz z założycielem Gropiusem niekiedy mieli odmienne wizje funkcjonowania szkoły, jednak przyświecała im wspólna idea stworzenia uczelni na miarę nowej ery, kształcącej artystów wszechstronnych i odważnych, a metody pracy były dalekie od konwencjonalnych sposobów przekazywania wiedzy.

W Bauhausie bowiem odbywały się praktyki niezwykłe, warsztaty teatralne, eksperymenty formalno-mechanistyczne, tworzenie mechanizmów scenicznych, animowanie sztucznych figur. Jeśli mówimy Bauhaus, musimy wymienić szereg niezwykłości, które działy się w murach tej szkoły: linie, płaszczyzny, bryły, miary, proporcje, mechanika, kinetyka, przestrzeń naturalna i architektoniczna, wnętrze, wyposażenie, choreografia, ciało, światło, kolor, dźwięk, figury geometryczne, gimnastyka, taniec stanowiły odzwierciedlenie poczynań artystów tego nurtu.

Negowano (np. Itten) „sztywność” i rutynę, celem „nowego widzenia” było uwolnienie uczniów od konwencji, aby mogli samodzielnie odnaleźć drogę do własnej twórczości. I ten kierunek stawał się inspiracją dla wielu szkół i kierunków. W książce opisano koncepcję nowoczesnej szkoły artystycznej Władysława Strzemińskiego, w której tak istotny był zwrot ku „wizualności”.

Zatem odejście od tradycyjnego nauczania akademickiego i skierowanie się ku kulturze wzrokowej, w której „nowy człowiek otwiera się, wszystko dąży w stronę światła i powietrza, w stronę poszerzonej wolności” było zapewne spuścizną twórców Bauhausu, o czym świadczą opisane przez autorów przykłady widowisk scenicznych, multimedialnych, projektów filmowych oraz plastycznych.

Jaka jest zatem różnica między architekturą a architektoniką? Czy w świecie rzeczy panują inne prawa niż w świecie nauki? Czy krzesło powinno zostać zaprojektowane od nowa, ponieważ człowiek uprawiający sport siedzi inaczej niż dawny człowiek?

Dziedzictwo Bauhausu, o którym jest mowa w książce, wykracza poza granice ustanowione topograficznie, jest to bowiem machina, którą uruchomiono ponad 100 lat temu, i której nie da się zatrzymać.

Bauhaus był szkołą kształtowania, oby miał jak najwięcej naśladowców.