Królowa w Tower. Upadek Anny Boleyn

Autor: Alison Weir

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumacz: Magdalena Loska
  Wydawnictwo: Astra
  Data wydania: 2017
  ISBN: 978-83-65280-32-9
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: twarda
  Liczba stron: 508

Anna Boleyn, wyjątkowa postać w historii Anglii, nieustannie inspiruje naszą wyobraźnię. Dama dworu królowej Katarzyny Aragońskiej oczarowała Henryka VIII do tego stopnia, że król nie tylko odsunął od siebie pierwszą żonę, lecz nieodwracalnie zerwał więzi Kościoła angielskiego z Rzymem i skierował losy królestwa na zupełnie inne tory. Monarcha, zmienny i wybuchowy despota, tych samych cech, które oczarowały go w kochance, nie potrafił znieść u żony i królowej. Dlaczego jednak w ciągu kilku miesięcy (a może i tygodni) Henryk VIII odwrócił się od Anny tak bardzo, że przystał na jej śmierć? Kto stał za spiskiem i zniszczeniem jej frakcji? Jaką osobą Anna była naprawdę? W oczach katolickiej Europy stała się ladacznicą, heretyczką i potworem. Z kolei protestanccy historycy przedstawiali ją niemal jak świętą męczennicę, a w każdym razie niewinną ofiarę dworskiego spisku. Tę tradycję podchwycili romantycy, a po nich twórcy filmowi w XX i XXI wieku. Żadna inna królowa, poza jej własną córką Elżbietą, nie zainspirowała równie wielu utworów literackich i filmowych. Czy jednak postać Anny Boleyn wzbudzałaby po tylu wiekach tak wielkie zainteresowanie, gdyby nie jej tragiczny koniec? Inaczej niż typowe biografie Anny Boleyn, obejmujące całe życie królowej, niniejsza książka skupia się na ostatnich miesiącach jej życia, kiedy to ciąg nieszczęśliwych wydarzeń doprowadził do katastrofy Anny i całego jej stronnictwa. Autorka umieszcza upadek królowej w szerszym kontekście walki o władzę na dworze Henryka VIII i pozwala nam poznać to tło z różnych stron. z opisu wydawcy

Historię Anny Boleyn znają chyba wszyscy. Jest ona bez wątpienia jedną z ikon brytyjskiej historii. Wielokrotnie nie tylko pojawiała się na kartach prac naukowych, popularnonaukowych czy powieści, ale była też bohaterką widowisk kinowych i telewizyjnych. Stracona żona Henryka VIII i matka Elżbiety I jest postacią, która na dobre zagościła w popkulturze. Paradoksalnie w dużym stopniu było to efektem nieszczęścia jakie stało się jej udziałem. Zginęła, kiedy miała raptem ok. 35 lat. Jej trzy ciąże zakończyły się poronieniami. Była też pierwszą angielską królową, która została stracona. Zarzucono jej rozwiązłość i czary zaś wśród straconych przed nią był jej brat oraz czterech innych mężczyzn (w tym przyjaciel króla – Norris). Przez wieki postrzegano ją jako cudzołożnicę, dziś najczęściej uważa się, że była niewinną ofiarą (podobnie jak pozostali straceni: G. Boleyn, Norris, Weston, Brereton i Smeaton) Cromwella i Henryka VIII. Anna Boleyn jest postacią tak rozpoznawalną, że trudno o niej pisać w sposób nowatorski.

Alison Weir nie jest zawodowym historykiem, a raczej gospodynią domową, która marzyła o zostaniu nauczycielką historii, ale rozczarowała się warsztatem historyka. Mimo to nie porzuciła zupełnie swoich marzeń. Zaczęła pisać powieści dotyczące historii Plantagenetów i Tudorów (jest ona autorką 9 książek), oraz prac popularnonaukowych (tych napisała aż 19). Praktycznie raz na rok lub dwa wydaje nową książkę. Wiele z tych pozycji ukazało się też w Polsce. Są to dwie powieści (Niebezpieczne dziedzictwo. Rywale Tudorów i mroczne sekrety Tower, Warszawa 2013; Lady Jane. Niewinna zdrajczyni, Warszawa 2013), oraz cztery prace popularnonaukowe (Lancasterowie i Yorkowie. Wojna Dwóch Róż, Warszawa 2015; Ryszard III i książęta w Tower, Warszawa 2015; Henryk VIII. Król i jego dwór, Warszawa 2015; Królowa w Tower. Upadek Anny Boleyn, Warszawa 2017).

Jak już zaznaczyłem powyżej autorka nie jest zawodowym historykiem i widać to w jej pracach. Wystarczy porównać jej książkę o Annie Boleyn z pracą Życie i śmierć Anny Boleyn Erica Ivesa. Weir najbardziej skupia się na historii politycznej, romansach, ciekawostkach. Powstaje więc pytanie, czy można polecić jej książkę? Paradoksalnie…tak. Oczywiście nie jest ona zbyt nowatorska, ale jest bardzo ciekawie napisana. Autorka jest erudytką, nie tylko dobrze zna źródła czy starsze opracowania, ale czyta też nowe prace. Dzięki kilkunastu dobrym latom pisania kolejnych biografii angielskich królów i królowych dobrze orientuje się w źródłach. Jej rozważania dotyczące losów królowych czy księżnych oskarżanych o czary lub rozwiązłość dla specjalisty nie są żadną nowością, ale dla polskiego czytelnika mogą być odkrywcze. W końcu niezbyt się pamięta, że poprzedniczki Anny Boleyn, które również były oskarżane o podobne rzeczy, zostały potraktowane dużo łagodniej (zważywszy, że była niewinna tym mocniej widać jak niesprawiedliwie ją potraktowano). Autorka zwraca uwagę, na fakt nie postawienia przed sądem żadnej dwórki królowej, a bez ich pomocy królowa nie miałaby szansy zatuszować swojej domniemanej niewierności. Wylicza również, ile czasu potrzebował kat na przyjazd do Londynu. W efekcie wyraźnie widać, że posłano po niego zanim proces w ogóle się rozpoczął. Autorka nie tylko krytycznie podchodzi do źródeł – jak rasowy historyk, ale dzięki temu, że nim nie jest, może sobie pozwolić na rozważania, które zawodowiec raczej by pominął. Opisując ścięcie Boleyn, oraz mężczyzn oskarżonych razem z nią, przypomina rozważania na temat tego, co czuje człowiek, którego właśnie dekapitowano i jak długo zachowuje świadomość po odcięciu tułowia od głowy. Tego typu rozważania konfrontowane z opisem samego ścięcia królowej, robią duże wrażenie na czytelniku.

Podsumowując, mimo że autorka Królowej w Tower… nie jest zawodową historyczką, to z czystym sumieniem mogę jej książkę polecić. Czyta się ją bardzo przyjemnie, a erudycja autorki jest godna pozazdroszczenia.