Jak często zdarzała się Wam sytuacja, gdy nagle rozpalona naukowa ciekawość spotykała się z wielkim rozczarowaniem i to za sprawą lektury? Za trudnej, źle wybranej lub po prostu źle napisanej?
Dlatego polecamy „10książek – na start do nauki” program Biblioteki Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego, w którym bibliotekarze zbierają od uznanych specjalistów propozycje najlepiej napisanych, najbardziej wciągających lektur do ich dziedzin nauki.
W imieniu autorów zapraszamy do komentowania, dodawania swoich lektur i polecania tych zestawień.
Więcej o projekcie „10 KSIĄŻEK” czyli narzędziu dla poszukujących wiedzy!
10 książek na start do nauki: Archeologia
- Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej / Andrzej Buko. – Warszawa, 2011
- Bogowie, groby i uczeni / C. W. Ceram [pseud.]. – Warszawa, 1958
- Najdawniejsze dzieje ziem polskich / Janusz Krzysztof Kozłowski, Piotr Kaczanowski. – Kraków, 1998
- Wstęp do archeologii historycznej w Polsce / Leszek Kajzer. – Łódź, 1996
- Dwanaście miesięcy z archeologią / Andrzej Kokowski. – Warszawa, 2010
- Zaginione cywilizacje / Aleksander Kondratow. – Warszawa, 1971
- Gdy słońce było bogiem / Zenon Kosidowski. – Warszawa, 1956
- Pochodzenie człowieka / Richard Leakey. – Warszawa, 1995
- Skarby małe i duże / Zdzisław Skrok. – Warszawa, 2001
- Klątwy, mikroby i uczeni. T. 1, W ciszy otwieranych grobów / Zbigniew Święch. – Warszawa, 1988
Tym razem najciekawsze książki w ramach projektu [10 książek – link] wybrał dr Michał Starski, pracownik Instytutu Archeologii UW, zajmujący się archeologią późnego średniowiecza i nowożytności. O swoim wyborze pisze tak: „Zebranie dziesięciu książek umożliwiających poznanie i wyrobienie sobie jako takiego zdania o archeologii jest sprawą skomplikowaną. Archeologia, jako dziedzina nauki, to skupienie bardzo różnych specjalizacji i zainteresowań badawczych. Wobec tak różnych obiektów badań, nierzadko badacze współpracują ze sobą tylko w obrębie poszczególnych specjalizacji nie zaś w sposób uniwersalny dla swojej branży badawczej. Nie mają też zatem jednego, wspólnego kanonu literatury, a dla każdej ze swoich specjalizacji w większości różne lektury obowiązkowe.”
Jak zatem dobrał lektury: „Czytelnikom zasugerować należy prace popularnonaukowe prezentujące obraz dawnych cywilizacji opisywany na podstawie wykopalisk. Związek tych dzieł z archeologią jest pośredni, ale niekwestionowany. Pojawiająca się na ich łamach archeologia to metoda badawcza będąca dostarczycielem źródeł, dających możliwość charakterystyki przeszłości człowieka. Metoda prowadzenia badań i pozyskiwania źródeł jest zresztą łącznikiem dla archeologów […]. Osobną grupę publikacji stanowią pracę opisujące metodykę prac terenowych i są one najważniejszą część literatury przedmiotu. Tu wybór poszczególnych książek do listy tzw. kanonu wydaje się być prostszy.
A do czego namawia na końcu? „Wszyscy adepci tej dziedziny, nabywając doświadczenia po prostu uczestniczą w wykopaliskach i to byłoby najlepsze dla wszystkich łaknących wiedzy o archeologii. I jeszcze jedno poniższa lista to dziesięć jak najbardziej subiektywnych, bo moich pozycji godnych polecenia czytelnikom chcącym archeologię poznać i poczuć.”
I my zachęcamy nie tylko do korzystania, ale i przedstawiania własnych propozycji takich lektur.
10 książek na start do nauki: Geologia
- Tjeerd H. van Andel – Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi, PWN, 2012
Autor w sposób niebanalny i przystępny wyjaśnia złożone zagadnienia dotyczące różnych dziedzin geologii, uwzględniając różne nurty badawcze i hipotezy. Czytelnik znajdzie tu aktualne, choć czasem kontrowersyjne poglądy. Szczególnie ważne jest w książce wyjaśnienie teorii tektoniki płyt litosfery. Mocną stroną książki są ilustracje.
- Igor I. Duell – Wędrujące kontynenty-fantazja czy rzeczywistość, Książka i Wiedza, 1989
Tę książkę polecam jako fan Alfreda Wegenera i jego hipotezy dryftu kontynentów. Napisana zajmująco nie przez geologa, ale dziennikarza, przedstawia Wegenera jako człowieka, polarnika, geofizyka atmosfery, badacza genezy kraterów księżycowych oraz wprowadza czytelnika w genezę hipotezy dryftu kontynentów, początkowe lata jej istnienia, poprzez lata zapomnienia i tryumfalnego powrotu na szczyty nauk geologicznych.
- Tony Hallam – Ewolucja i zagłada. Wielkie wymierania i ich przyczyny, Prószyński i S-ka, 2006
To analiza przyczyn masowego wymierania organizmów, które w dziejach Ziemi wydarzyły się pięciokrotnie, a czas wymierania był bardzo szybki. Na tym tle autor omawia wpływ człowieka na masowe wymieranie organizmów. W czasie, gdy część naukowców jest zdania, że człowiek zapoczątkował kolejne wielkie wymieranie organizmów, to lektura obowiązkowa dla każdego.
- Bohdan Korewicki – Przez ocean czasu, Nasza Księgarnia, 1957
To pierwsza przeczytana przeze mnie jeszcze w latach 60-tych książka popularyzująca dzieje Ziemi. Mimo dzisiaj dostrzeganych w wielu miejscach archaizmów, książka ta pozostaje dla mnie najlepszą książką popularnonaukową z dziedziny geologii. Żałuję, że nigdy nie została wznowiona. Dzisiaj, po unowocześnieniu jej treści byłaby wspaniałą lekturą dla młodzieży.
- Andrzej Kozłowski & Stanisław Speczik – Z geologią za pan brat, Iskry, 1988
Książka o tyle ważna, że prezentuje różne zagadnienia z geologii napisana dla każdego. Ładny styl, przystępny język, wysoki poziom merytoryczny to główne cechy tej książki. Jej tytuł został w latach następnych przejęty dla haseł ekologicznych w gminach, a nawet dla tytułu przedmiotów na wyższych studiach.
- Marcin Machalski & Jarosław Stolarski – Paleofakty, RTV, 2000
PALEOFAKTY to znakomity i bardzo przystępny przewodnik po skamieniałościach bezkręgowców, obficie ilustrowany, z opisem poszczególnych typów i gromad organizmów znanych z przeszłości geologicznej. Z książki można nie tylko czerpać wiadomości o budowie, trybie życia i występowaniu organizmów w przeszłości geologicznej, ale i dowiedzieć się, gdzie można je znaleźć.
- Marcin Ryszkiewicz – Od Wielkiego Wybuchu do Homo sapiens, Prószyński i S-ka, 2000
Książka popularno-naukowa przedstawiająca w sposób skondensowany historię Ziemi i życia na niej od początku kształtowania się Układu Słonecznego do czasów współczesnych. Książka napisana bardzo przystępnym językiem, ale na wysokim poziomie naukowym. Zdecydowana większość znajdujących się w niej informacji jest aktualna do dzisiaj.
- William Schopf – Kolebka życia. O narodzinach i najstarszych śladach życia na Ziemi, Prószyński i S-ka, 1999
Każdy, kto interesuje się pochodzeniem życia na Ziemi powinien przeczytać tę książkę. Znajdzie tu omówienie ewolucji w zarysie, problemy związane z powstaniem życia na Ziemi, możliwością życia na innych planetach, zasady oznaczania wieku skał i skamieniałości, dużo informacji o prekambrze, w którym pojawiło się życie, jak i o wyżej zorganizowanych organizmach spotykanych w skałach najwyższego proterozoiku.
- Zdenek Vlastimil Spinar & Zdenek Burian – Zanim pojawił się człowiek, PWRiL, Warszawa, 1975
Jest to właściwie ilustrowana historia życia na Ziemi z opisami. Znakomita książka dla dzieci i młodzieży, która może być początkowym etapem fascynacji przeszłością Ziemi i historią życia na niej. Niektóre ilustracje czy opisy wymagałyby korekt, ale w całości książka pobudza wyobraźnię i ma duże walory edukacyjne.
- Jerzy Żaba – Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Videograf, 2014
Jest to książka zarówno dla fachowców, jak i dla miłośników oraz kolekcjonerów minerałów i skał. Zawiera nie tylko opisy skał i minerów, ilustrowane pięknymi zdjęciami wykonanymi przez autora, ale i hasła z dziedziny mineralogii, petrografii, sedymentologii i dziedzin pokrewnych. Napisana przystępnym językiem, zawiera wiele bardzo interesujących informacji dotyczących występowania skał i minerałów na świecie i w Polsce.
Lista najciekawiej napisanych książek, które z powodzeniem mogą wprowadzić do geologii została przygotowana przez dr hab. Włodzimierz Mizerskiego, dyrektora Muzeum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, autora podręczników akademickich i popularyzatora geologii w ramach projektu Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy – 10ksiazek.pl.
Komentujcie, dodawajcie własne propozycje i polecajcie!
