Autor: Temple Grandin, Richard Panek
- Tłumaczenie: Krzysztof Mazurek
Tytuł oryginalny: The Autistic Brain: Helping Different Kinds of Minds Succeed
Seria/cykl wydawniczy: –
Wydawnictwo: Copernicus Center Press
Data wydania: 2016
ISBN 978-83-7886-210-9
- Wydanie: papierowe
Oprawa: twarda
Liczba stron: 296
Fascynująca podróż do wnętrza autystycznego umysłu wiedzie przez rozmaite struktury mózgowe, geny oraz codzienne doświadczenia osób autystycznych i ich opiekunów. Temple Grandin, sama będąca osobą autystyczną, pokazuje, że kluczem do zrozumienia autyzmu są zmysły, których odmienne funkcjonowanie warunkuje sposób doświadczania świata. Przygląda się różnym typom myślenia, których właściwe wykorzystanie może prowadzić do zdumiewających rezultatów.Książka uczy osoby autystyczne, ich rodziny, lekarzy i terapeutów, jak rozpoznać i wykorzystać potencjał drzemiący w mózgu autystycznym, a pozostałym czytelnikom pozwala lepiej zrozumieć funkcjonowanie umysłu i działanie mózgu w ogóle. z opisu wydawcy
Autyzm. Jeszcze kilka, kilkanaście lat temu słowo niemal nieznane przez statystycznego Polaka. Dziś pojawia się wszędzie – tak w mediach, jak i w życiu codziennym. Słyszymy, że autystykiem jest Leo Messi czy Mark Zuckenberg. Czym jednak tak naprawdę jest autyzm?
Polski rynek wydawniczy oferuje sporo publikacji dotyczących autyzmu. Większość z nich adresowana jest jednak, rzecz jasna, do specjalistów. A co, gdy chcieć po prostu spróbować zrozumieć – na ile to możliwe – istotę autyzmu, bez specjalistycznego przygotowania (ale i bez upraszczania)? Gdy chcieć dowiedzieć się o autyzmie więcej?
Odpowiedzią może być świetna książka, którą napisali Temple Grandin oraz Richard Panek: Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów. Temple Grandin jest jednocześnie naukowcem (profesorem zootechniki) i autystykiem. Osobą wyjątkową – to jej Oliver Sacks, autor Mężczyzny, który pomylił swoją żonę z kapeluszem, poświęcił tytułowy esej swojej słynnej książki Antropolog na Marsie. Richard Panek to dziennikarz i popularyzator nauki. Mamy więc duet, który na autyzm potrafi spojrzeć tak z zewnątrz, jak i od środka – a przy tym potrafi go dobrze i ciekawie przedstawić.
Tytuł to, zauważmy, Mózg autystyczny. Mózg, nie umysł. To kluczowe: książka to, jak pisze Temple Grandin, wycieczka po mózgu autystycznym: Znalazłam się w wyjątkowym położeniu, w którym mogę mówić zarówno o moich własnych doświadczeniach, jak i spostrzeżeniach płynących z szeregu badań z zastosowaniem technik skanowania mózgu, w których uczestniczyłam przez kilka dekad. Nie psychologia więc – a obrazy mózgu. To rezonans magnetyczny wyjaśni, skąd u autorki opóźnienie mowy w dzieciństwie, ataki paniki czy trudności z rozpoznawaniem twarzy.
Prześledziemy historię autyzmu – czy właściwie: historię jego rozumienia. Rozpoczniemy od 1943 roku i artykułu, w którym lekarz Leo Kanner zaproponował tę właśnie diagnozę. Poznamy też konkretne problemy, z którymi borykają się autystycy – jak problemy z przetwarzaniem bodźców wzrokowych, wrażliwość na bodźce dotykowe czy wrażliwość na zapach i smak. Dowiemy się, jak zidentyfikować osobę mającą takie problemy; znajdziemy też praktyczne porady dla takich osób. To wszystko to pierwsza część książki – spojrzenie na autyzm z zewnątrz. Ale zaraz, zaraz – pisze Temple Grandin – Czy diagnoza autyzmu opiera się na zachowaniach? Czy całe nasze podejście do autyzmu nie jest wynikiem czegoś, co oglądamy z zewnątrz (ja działające), a nie doświadczenia wewnętrznego (ja myślące)? Tak. Dlatego też uważam, że nadszedł czas przemyśleć na nowo, czym jest mózł autystyczny.
Nowe spojrzenie na mózg autystyczny to druga część książki. Druga – i chyba jeszcze ciekawsza. Spojrzenia poza etykiety. Zrozumienie, co o autyzmie myślą sami autystycy. Autyzm widziany od wewnątrz. To poszukiwanie mocnych stron autystyków i wskazywanie, w jakiej pracy autyzm może stać się atutem. Koncentrowanie się na negatywnych stronach autyzmu, a na tym, co w autystach wyjątkowe – a może to być na przykład myślenie wzorcami, myślenie obrazami, obsesje czy… chęć wykonywania wciąż tych samych czynności. To konkretne propozycje, jak autystów kształcić, jak ich zainteresować, jak sprawić, by mogli podjąć normalną pracę i by mogli być w tej pracy cenionymi specjalistami – a nie pracownikami trzymanymi z litości. Tak, to naprawdę nowe spojrzenie na autyzm.
Autyzm ma wiele oblicz. O tym też mówi Temple Grandin – im wiemy więcej, tym bardziej zdajemy sobie sprawę, jak mało wiemy. Każdy autysta to osobny, indywidualny przypadek. Nie każdy objawi wybitne zdolności, ba – nie każdy będzie w stanie normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Mózg autystyczny opisuje autyzm tylko od pewnej strony.
Ale to bardzo ważna strona. Jeśli choć jeden rodzic, nauczyciel lub lekarz po przeczytaniu tej książki odkryje, jak może zrozumieć „swojego” autystyka, jak może pomóc mu odnaleźć się w rzeczywistości i wreszcie – jak może pomóc mu uzyskać samodzielność i poczucie bezpieczeństwa, które daje stabilna, zgodna z zainteresowaniami praca – to warto było tę książkę napisać.
A ja jestem przekonana, że takich osób musiało i musi być bardzo dużo.
